در جاده یکطرفه - سرانجام مذاکره با شورشیان چی خواهد شد؟
٦ میزان (مهر) ١٣٩٠
مذاکره حکومت افغانستان با شورشیان طالب که ازسه سال به اين سو ادامه دارد، به يك معما تبدیل شده است.
چون و چند مذاکره با شورشیان طالب از حنجره حکومت افغانستان تا آن چه كه غربی ها ابراز می کنند، تفاوت های زیادی داشته است، اما در این مدت از سوي شورشيان طالب صداي موافقي شنيده نشده و حتا تا هنوز كدام آدرس مشخصی از سوي اين گروه تثبيت نشده است.
جامعه جهانی و برخي از كشور هاي كمك كننده به روند جاري در افغانستان همواره بر اين تاكيد داشته اند، كه نباید دست آورد های ده سال اخير در عرصه های، دموکراسی، آزادی بیان و جامعه مدنی، در روند گفتگو هاي صلح حكومت با شورشيان از بين برود، زيرا در اين صورت صلح مفهومی نخواهد داشت.
اما حلقات و گروه های در دستگاه حکومتی در روند مذاکره با شورشیان طالب در تلاش بوده اند تا با اتكا به برخي از وابستگی ها ومشترکاتي که با شورشيان طالب و حزب اسلامی گلبدین حکمتیار داشته، قانون و ارزش های مدنی را فداي مصالحه ي ناكجاآبادي با شورشيان طالب نمايند.
دخالت کشورهای همسایه درامور افغانستان كه بخش کلان بحران کنونی در افغانستان از آن ناشی مي شود، به عنوان مانع جدی برسر مذاکره و تفاهم حکومت با شورشيان محسوب می شود.
شورشیان طالب که درحال حاضر به عنوان مخالفان اصلی حکومت آقای کرزی به شمار می روند از سوی کشور پاکستان تجهیز وتمویل می شوند و مغز متفكر وکار گردان اصلی حملات هراس افگانه در افغانستان، سازمان استخبارات نظامي پاکستان پنداشته مي شود.
با این حال، با وجودي که توافق کلی بر سرمذاکره و صلح در میان اذهان عامه وجود دارد، اما آگاهان به اين باور اند كه چگونگی مذاکره باکسانی که نه هویت مشخص دارند و نه طرح و آدرس مشخص، جزیک مفهوم بیهوده پیامد مثبتي در قبال نخواهد داشت.
نداشتن برنامه مشخص از جانب حامدکرزی در راستای مذاکره با آدرس های اصلی مخالفان مسلح دربیرون از کشور بخش دیگري از ابهام موجود در روند مذاكرات صلح است.
اين در حالي است كه روز تا روز وضعیت سياسي در افغانستان بحرانی تر شده و برخي ازآگاهان به اين باور اند كه ترور زنجیره یي چهره هاي سرشناس كه گفته مي شود سازمان دهندگان آن، حلقات خاصي در بیرون از کشور از جمله سازمان استخبارات نظامي پاکستان می باشد، برای مردم غير قابل تحمل خواهد بود.
گروه شورشي حزب اسلامي گلبدین حکمتیار که یکی از طرف های مقابل حکومت حامدکرزی به شمار می رود، تاکید شان برای پیوستن به پروسه صلح حکومت با پیشرط های مشخص چون بیرون شدن بی قید و شرط نیروهای خارجی ازافغانستان ، اوردن تغیر درقانون اساسی و ایجاد یک نظام که به باور آنان اسلامی باشدهمراه بوده است ،اما برخی ها این پیشرط های حزب اسلامی را در شرایط کنونی از صلاحیت های حکومت افغانستان نمی دانند، زیرا خروج نیرو های خارجی در وضعیت کنونی به مفهوم تسلیم دادن کشور به تروریستان بین المللی و میدان را واگذار نمودن به کشور به تاخت و تاز کشور های همسایه از جمله ایران و پاکستان محسوب می شود.
یکی از خواست های جامعه جهانی از شورشیان طالب در راستای مذاکره، قطع رابطه شان با شبکه تروریستی القاعده ، و در نظر گرفتن منافع ملی و دست اورد های ده ساله نظام کنونی می باشد.
اما حلقات در اداره ی آقای کرزی كه بیشترينه فرا قانوني عمل مي كنند، با دادن مشوره های قبیلوی دست آورد های مدنی و دموکراسی را در رابطه به مذاکره و صلح با شورشیان می خواهند قربانی کنند و حتا دشمن حیله گر ومکار را که جز ویرانی و نابودی افغانستان به دستور کشورهای همسایه دیگر اراده ی از خود ندارد با زیر پا نهادن قانون و ارزش های مدنی هم که شده هویت سیاسی می بخشند وتلاش آنها بیشتر بر این بوده است تا هر نوع مذاکره به اساس همین روابط و امتیاز دادن به نسبت همچون مشترکاتی صورت گیرد.
با وجود که نزدیک به یک سال از ایجاد شورای عالی صلح سپری می شود، اما تلاش های یکطرفه اعضای این شورا طی زمان سپری شده نه تنها نتیجه در قبال نداشت ، پاسخ شورشیان طالب مانند گذشته به پیشنهاد های این شورا انتحار و خشونت بوده است که درتازه ترین حمله انتحاری آنان برهان الدین ربانی رییس شورای عالی صلح نیز هدف قرار داده شد.
اما جانب حکومت حامد کرزی هنوز هم بدون آوردن تغیير راهبرد گفتگو ومذاکره باز هم برای صلح وتفاهم با طالبان امادگی نشان می دهد درحالی که بیشتر باور ها در میان افکار عامه بر این است که شورشیان طالب با کشتن برهان الدین ربانی رییس شورای عالی صلح ثابت کردند که علاقه مندی به صلح و تفاهم با آنچه حکومت حامدکرزی ارایه می کند ندارند.
درچنین حالتی پرشسی که مطرح می شود این است که طرح پیشنهادی حکومت حامد کرزی برای شورشیان طالب از حمایت ملی و مردمی برخوردار نیست ، ادامه وضعیت هم به هیچ نوع برای مردم قابل تحمل نخواهد بود، از سوی هم بحران موجود و دشواری های که حکومت افغانستان به آن مواجه است از جمله دامنه نفوذ شورشیان در دستگاه حکومتی و حمایت برخی از حلقات در نظام کنونی از طالبان که دامنه آن روزتاروز درحال گسترش است از جمله موانع دیگر در راستای چگونگی مبارزه برضد شورشیان طالب تلقی می شود، دورنمای افغانستان با این وضعیت به کجاکشانیده خواهد شد؟
فعالیت سه ساله ی کمیسون تحکیم صلح به ریاست حضرت صبغت الله مجددی ، را اندازی جرگه مشورتی صلح و به دنبال آن ایجاد شورای عالی صلح و تلاش های یکطرفه اعضای این شورای طی یک سال گذشته شده از جمله کارهايي به شمار می رود که حکومت افغانستان از آن به عنوان پروسه صلح نام می برد.
اما تلاش های حکومت در این مدت اندک ترین نتیجه ی مثبت در رابطه به مذاکره با شورشیان طالب نداشته است ، زیرا برخی از آگاهان امور سیاسی به این باوراند که در پهلوي شعار مذاکره ازجانب حامدکرزی مصلحت های سیاسی نیز وجود داشته که چگونگی این مذاکره را به یک کار نمادین و سمبولیک تبدیل کرده است.
وابستگی تنگاتنگ شورشیان طالب با کشور های همسایه از جمله پاکستان وايران و نداشتن راهبرد خارجی مشخص حکومت افغانستان با کشورهای همسایه نیز از جمله عمده ترین چالش هايي عنوان می شود که زمینه را برای مداخله همسایه ها درامور افغانستان مساعد ساخته است.
تضرع حکومت به خصوص شخص حامد کرزی و ادامه حملات خشونت شورشیان طالب سرانجام دور نمای افغانستان را به کجا خواهد برد ؟
شیوه جنگی را که شورشیان طالب در برابر حکومت افغانستان استفاده می کنند گمان نمی رود که با افزایش نیرو های امنیتی بتوان آن را درزمان کوتاه مهارکرد ، اماچگونگی این مبارزه با قاطعیت کامل ، فعال ساختن دستگاه استخباراتی کشور، دادن انگیزه واقعی برای نیرو های امنیتی در راستای مبارزه برضد هراس افگنی و حمایت مردمی می تواند سر انجام به پیروزی این مبارزه منجر شود.
هرگاه بحث بر سرنیرومند شدن وظرفیت سازی نیروهای امنیتی درکشور پس از خروج نیروهای بین المللی مطرح می شود، حکومت حامدکرزی و جامعه جهانی در قدم نخست برتجهیز و افزایش نیروهای ارتش و پولیس تاکید می کنند، این درحالیست که مبارزه کنونی در برابر هراس افگنان طالب به لشکر کشی و افزایش نیرونیاز ندارد، زیرا از یک سو شورشیان طالب توانایی جنگ رو دردر رو با نیروهای امنیتی را ندارد، اما از جانب دیگر روش تازه ی را که آنان برای هدف قرار دادن مراکز دولتی و شخصیت های با نفوذ و بلند رتبه حکومتی در پیش گرفته اند، برای کشف وخنثا سازی این گونه حملات نیاز جدی در قدم اول به تجهیزوتکمیل سازی نیرو های کشفی و استخباراتی پنداشته می شود.
حامدکرزی به پیشواز از فرا رسیدن عید رمضان بیش از بیست هراس افگن انتحاری را که توسط نیروهای امنیتی از مناطق مختلف افغانستان بازداشت شده بودند، از زندان رها کرد که این چنین برخوردی نه تنها كه بر روحيه ي جنگي نیروهای امنیتی کشور بلکه بر روحيه ي شهروندان عادی كشورنيز زيان هاي بي شماري را وارد كرده است.
درچنین وضعیتی وقتی راهبرد حکومت برای تفکیک دوست و ودشمن مشخص نباشد ، بعید نیست که سبب دلسردی این نیروها در امرمبارزه برضد هراس افگنی شود.
فساد اداری ، عدم مدیریت ومصلحت اندیشی های سیاسی که توأم با منافع تیم حاکم که حتا منجر به بحران مشروعیت نظام شده است از موارد دیگری است که باوجود نفرت در صد مردم از شورشیان طالب ، وضعیت موجود مردم را نسبت به آنچه حکومت افغانستان می گوید بی باورنموده و این بی باوری روز تاروزدرمیان شهروندان کشور درحال افزایش است که ادامه چنین روند سرانجام نه تنها به سود تیم حاکم نخواهد بود ، بلکه سرنگون شدن نظام کنونی به پرتگاه نابودی نیز بعید به نظر نمی رسد.
به دیگران بفرستید
دیدگاه ها در بارۀ این نوشته
جاوید روستاپور