با چندگانگي ديدگاه ها در افغانستان و امريكا، غايله ی دوستي نامه ی كابل - واشنگتن به كجا خواهد كشيد؟!

٢٣ سنبله (شهریور) ١٣٩٠

درحالی که بگو و مگو ها در رابطه به امضاي اعلامیه استراتیژیک افغانستان با ایالات متحده امریکا  در محافل سیاسی و نشست های رسانه يي روز تا روز داغ شده است، پرسش های زیادی پیرامون چگونه گی خواست های هردوطرف (دولت امریکا و افغانستان) در این اعلامیه، نزد عامه مردم مطرح است که پاسخ آن مبهم است.

مقام های حکومت افغانستان همواره استدلال كرده اند که در امضاي سند استراتيژيك با ايالات متحده ي امريكا منافع ملی افغانستان را در دراز مدت در نظر دارند.

 وزارت امورخارجه ي افغانستان می گوید، امضای پیمان استراتژیک با امریکا، به زیان افغانستان و هیچ یک از کشورهای همسایه های نخواهد بود.

اما برخي از كشور هاي همسايه ي افغانستان به ويژه ايران و پاكستان نگراني خود را بار ها از حضور دراز مدت كشور هاي غربي به ويژه ايالات متحده امريكا مطرح كرده و نسبت به اين موضوع هشدار داده اند.

با اين حال، وزارت امورخارجه افغانستان تاکید كرده است که، در دیدار های اخير که با مقام های ایراني داشته اند، ایران نگرانی های خود را در مورد امضای این اعلامیه مطرح کرده است.

جاوید لودین معاون سیاسی وزارت امور خارجه افغانستان پس از سفر اخيرش از ايران ، گفته است كه با توجه به تنش هايي که ميان ایران و امریکا وجود دارد، نگرانی ایران برای دولت افغانستان قابل درک است.

در همين حال رنگین دادفر اسپنتا، مشاور امنیت ملی ریاست رییس جمهوری، پیش از این گفته بود، كه حكومت افغانستان در خصوص امضای اعلامیه استراتژیک با امریکا، با کشورهای همسایه مشورت نخواهد كرد.

 آقاي اسپنتا همچنان تاکید داشت که، کشورهای همسایه افغانستان حق بررسی این اعلامیه را ندارند و آنچه برای حکومت افغانستان اهمیت دارد، منافع ملی کشور است که باید در اعلامیه استراتژیک با امریکا تضمین شود.

در همين حال، رنگین دادفر سپنتا پس از پایان مذاکرات دو روزه در واشنگتن گفته است كه، افغانستان هرگز اجازه نخواهد داد که از خاک افغانستان بر ضد همسایه های افغانستان و یا کشور سومی استفاده شود.

سپنتا، گفته است که این مذاکرات دو روزه برخی از خالیگاه ها را در مورد بعضی نکات پُر کرد؛ نکاتی مانند رهبری عملیات های ضد تروریزم و این که چه کسی مظنونان به تروریسم را بازداشت کند.

آقاي سپنتا تصريح كرده است که اهداف فراگیر این موافقتنامه، تمامیت ارضی افغانستان و امنیت ملی و مسايل خارجی، و همچنان یک موقعیت بالقوه را برای برنامه احتمالی امریکا در تعقیب تروریستان و جنگجویانی که ایالات متحده را تهدید می کنند، تامین می کند.

با اين حال، یک مقام ارشد دولت افغانستان كه نخواسته نامي از وي برده شود، گفته است كه امریکا و افغانستان به زودی یک توافقنامه همه جانبه امضا خواهند کرد که بر اساس آن امریکا از خاک افغانستان در عملیات های ضد تروریسم استفاده خواهد نمود؛ و همچنان حمایت خود را از دموکراسی نوپای افغانستان ادامه خواهد داد.

در اين اواخر رایان کراکر، سفیر امریکا در كابل گفت، كه همکاری های استراتژیک میان افغانستان و امریکا در دراز مدت ادامه خواهد یافت، اما چگنونگی درنظر گرفتن منافع ملی دو کشور در اين اعلامیه از اولویت هایي است که ادامه همکاری های دراز مدت را بین دوکشورمشخص می کند.

با این حال به باور برخي از آگاهان، بعید به نظر می رسد که آنچه از جانب امریکا در این سند به عنوان پیش شرط ذکر شده، حکومت افغانستان توانايي عملی ساختن آن را در وضعیت کنونی دارا باشد.

گفته می شود، دولت امريكا سه پیشهاد راهبردی دراعلامیه ي استراتیژیک با دولت افغانستان مطرح كرده است. اين شرايط عبارت اند از:

يك؛ ایجاد یک حکومت كارآ در افغانستان که توانایی مبارزه در برابر هراس افگنان به خصوص شبکه تروریسیتی اي که ایالات متحده از آن به عنوان مخالف استراتیژیک نام برده، را داشته باشد.  

دو؛ ایجاد همکاری های مستمر استراتیژیک در منطقه که  درین راستا نیز دولت افغانستان باید توانایی برقراری میزان مشارکت ستراتیژیک با حفظ منافع امریکا با پاکستان، هند و ایران  را تمثیل نماید.

 و سومين پیشرط امریکا براي دولت افغانستان كه در اعلامیه ي راهبردي از آن ياد شده است، قطع رابطه ي استراتیژیک شورشیان طالب با شبکه تروریستی القاعده، با تلاش حکومت افغانستان است ، زیرا امریکایی ها در حال حاضر تلاش دارند تا رابطه میان شورشیان طالب و القاعده را از هم بپاشانند.

امريكايي ها تصور مي كنند گسست استراتيژيك طالبان- القاعده، از طریق حکومت افغانستان که ازسه سال به این سو به نحوي با شورشيان همسویي نشان داده است، امکان پذیر است.

اما باوضعیت موجود و بحرانی کنونی که دامن گیر حکومت افغانستان است ، آنچه به عنوان پیشرط های اساسی از جانب امریکا در این اعلامیه خوانده شده است، عملی شدن آن از سوی حکومت افغانستان چندان عملی به نظر نمی رسد.

برخي از آگاهان به اين باور اند كه اداره ی ريیس جمهورکرزی هیچ گاهي درزمنيه ي جدا سازی شورشیان طالب از شبکه تروریستی القاعده توفيق نخواهد داشت و در همين حال حامد كرزي در مورد چگونگی برقراري رابطه ي حكومت اش با کشور های پاکستان و ایران آن گونه که امریکایی ها می خواهند، تجديد نظر نخواهد كرد؛ زیرا در این اواخر حامد کرزی تلاش داشته تا به گونه یي که خودش می خواهد، با همسایه گان افغانستان رابطه برقرار کند، نه آنگونه كه امريكايي ها مي خواهند.

گفته می شود دولت پاکستان با ایجاد پایگاه دایمی امریکا در افغانستان به شدت مخالف است و یوسف رضا گیلانی نخست وزیر پاکستان در سفر اخيرش به كابل که به تاریخ 16 اپریل سال جاری میلادی انجام شد، به ريیس جمهور کرزی گوشزد كرده است كه در صورت برآورده شدن خواسته های پاکستان در اعلاميه ي استراتيژيك كابل- واشنگتن، کشورش برای مهارشورشیان طالب تلاش خواهد کرد.

 یک منبع نزدیک به ریاست جمهوری که نخواست نامش فاش شود در آن زمان به بی بی سی گفته بود، پیشنهاد نخست وزیر پاکستان به حامدکرزی این بوده است که امریکا دیگر توان حضورموثر و مفید در منطقه را ندارد و اتکای بیش از حد آقای کرزی به امریکا، سبب خواهد شد تا افغانستان همکاری کشورهای همسایه خود را از دست دهد.

 از سوی هم گفته می شود که نخست وزیرپاکستان از ريیس جمهور کرزی خواسته است که امریکا و هند از روند مذاکرات صلح با شورشیان طالب باید کنار زده شوند و تنها دولت پاکستان میانجیگری مذاکره با شورشیان طالب و دولت افغانستان را داشته باشد.

پاکستان همچنان خواستارهمکاری های استراتژیک در عرصه نظامی میان دوکشور می باشد.

 رابطه ي ريیس جمهورکرزی با دولت ایران که با دريافت بسته های پول بی حساب از سوي يكي از مشاوران پیشین حامد کرزی، مثال زدني شده است، نيز ممکن است مانع دیگري در راستایی عملی شدن خواست امریکایی ها در اعلامیه ي استراتيژيك شود.

مجلس نماینده گان به عنوان يك نهاد مردمي و قانون گذار که مرجع با صلاحيت و تصميم گيرنده در خصوص اسناد مهم كشوري پنداشته مي شود، در حال حاضر مصروف زد و بند های سیاسی درون ساختاري است و دغدغه ي چگونگي روابط راهبردي افغانستان با يكي از بزرگترين قدرت هاي جهان برايش چندان از اهميت برخوردار نيست و چه بسا كه وقتي هم براي بحث روي اين موضوع پيدا نمي كند.

برگزاري نشست بن دوم در ماه دسامبر میلادی، در خصوص تصميم گيري روي مسايل سياسي آينده افغانستان از موضوعات ديگري است كه مي تواند در چند وچون سند راهبردي كابل- واشنگتن تاثير گذارباشد.

مسوولان وزارت امور خارجه افغانستان گفته اند، ممکن است پیش از برگزاری نشست بن دوم حکومت افغانستان و امریکا بر سر خواست های شان دراعلامیه استراتیژیک به توافقاتی دست یابند.

با این حال جامعه جهانی در نشست بن دوم یکی از طرف هایي که باید با آن تصفیه حساب صورت گيرد، حکومت حامد کرزی را قلمداد می کند، زیراعدم مدیریت درست ونبود پالیسی در دستگاه حکومت افغانستان یکی از عوامل ناکامی نظامیان بین المللی در افغانستان محسوب می شود و از سوی هم با وجود مصرف هزینه های گزاف طی ده سال گذشته نه در بخش بازسازی کشور ونه هم در قسمت ظرفیت سازی در ادارات دولتی آن گونه که انتظار می رفت کاری صورت نگرفته است و غرب با ادامه این وضعیت افغانستان را دیگر همکاری نخواهد کرد.

آگاهان به اين باور اند كه امضاي هر نوع اعلامیه یا پیمان استراتیژیک دراز مدت با امریکا در صورتي مي تواند موثریت داشته باشد که افغانستان دارای یک حکومت مستقل کارآ و با ثبات باشد.

نام

دیدگاه

جای حرف دارید.

شمارۀ رَمز را وارد کنید. اگر زمان اعتبارش تمام شد، لطفا صفحه را تازه (Refresh) کنید و شمارۀ نو را وارد کنید.