تشابهات در رویدادها و حوادث افغانستان و ایران
۲۳ جدی (دی) ۱۴۰۰
رویدادهای افغانستان درسال ۲۰۲۱ ازمهمترین ترین وقایع غیرقابل پیش‌بینی بود که مایه تعجب جهان، سیاستمداران و نظامیان دنیا گردید. تحولات افغانستان برای امریکا، متحدین آن وحتی خود طالبان قابل تصور نبود. مهندس عبدالعلی بازرگان دانشمند مشهور ایران و ازشخصیت های برجسته ،روشنفکر دینی ومفسر قرآن که در آمریکا وسایر کشور های جهان از شهرت عمومی برخوردار است دیدگاه جالب از لحاظ تاریخی و اجتماعی پیرامون حوادث ورویداد های افغانستان و ایران دارد. این دانشمند ایران در ارتباط با تحولات و متشابهات چهل سال آخر در افغانستان و ایران می گوید، تحولات هردو کشور تشابهات زیاد دارد. هردو کشور در طول تاریخ قربانی دسیسه جویی های امریکا و روسیه گردیده اند. هردو کشور به مذاهب بیشتر توجه دارند تا به قرآن، در هردوکشور تبعیض در مقابل اقلیت های مذهبی و قومی صورت می گیرد. درایران شهنشاه با سوابق ۲۵۰۰ سال وداشتن چهارصد هزار نیروی نظامی وچهارصد هزار پولیس و ساواک که ژاندارم منطقه بود توسط یک روحانی عمامه به سر مفتضحانه فرار نمود. در افعانستان اشرف غنی با وجود کمک های مالی و حمایت سرمایه دارترین کشور های جهان وداشتن مدرن ترین تجهیزات نظامی، ارتش منظم ،پولیس،نیروهای امنیتی از ترس هجوم طالبان دمپایی به پا فرار نمود و میلونها مردم مظلوم افغانستان گروگان لجاجت های سیاسی او گردید. شاه ایران مست غرور و خودخواهی گردیده بود و به مردم و کارمندان دولت مانند مزدور شخصی می نگریست صدای ملت را نمی شنوید. غنی در افغانستان نیز یکه تاز و لجوج بود و رفتار های لجوجانه و خودخواهاته آن بدتر ازشاه ایران بود، شاه ایران دراثر طوفان قیام مردمی فرار نمود اما غنی به خاطر نجات جان خود تمام دستآورد ها ومردم را قربانی نمود و به وحدت ملی افغانستان لطمه شدید زد، اختلافات و نفاق های قومی را تشدید بخشید.
درایران خمینی در حساس ترین موقع خطر رهبری قیام ضد شاه را پذیرفت، اگرچه پیش از انقلاب اکثرا نیروهای سیاسی گوناگون از جوانان راستگرا و چپگرا در مقابل رژیم شاه مبارزه می کردند و نودو پنج درصد جوانان مبارز در زندان‌های شاه زجر وشکنجه می گردیدند، ولی آنها متفرق وجدا و دور از مردم بودند. روحانیت مبارز وسیاسی هم وجود نداشت. خمینی به عنوان مجتهد اعلم و مرجع تقلید از میان روحانیون آن زمان علم مخالفت را برعلیه شاه برافراشت. خمینی کاریزماتیک بود وازلحاظ علمی وفضایل معنوی درتاریخ ایران منحصر به فرد بوداو باشعار نه شرقی ونه غربی توانست تمام نیروهای واقشار جامعه را به دنبال خود بکشاند. زمانیکه او در پاریس به تبعید به سر می برد وعده داد که به تمام نیروهای سیاسی حق فعالیت ومشارکت را در دولت جدید خواهد داد. رژیم ایران نظام ولایت فقیه شد وبعد ازپیروزی به انحصارگرایی قدرت وتصفیه حساب به مخالفین پرداخت که با آرمان واندیشه های فکری روشنفکران در تضاد است. ایران نسبت به افعانستان در داخل وخارج ازکشور سابقه مبارزات سیاسی طولانی تر را دارد با آن هم اکثریت مردم در ایران به تقدیر گرایی وحتی خرافه گرایی های مذهبی پابند . طالبان نیز رژیم فقاهتی دارند وبا پیروی وتقلید از کشور های عربی خودرا نماینده خدا در امور زندگی مردم می دانند که روش عملی آنها از لحاظ شرعی و اخلاقی بر خلاف قرآن و رفتار وعمل خلفای راشدین است و به دوران تفتیش عقاید قرون وسطی شباهت دارد و واپسگرا تر از ملا های ایران می باشند.
طالبان مانند ایران رهبر واحد وکاریزماتیک ندارند واختلافات درونی میان طالبان شاید به فجایع بد تر و غیر قابل پیش‌بینی تر بی انجامد. طالبان و ملا های ایران هردو واپسگرا وتمدن ستیز اند ولی رشد تاریخی جامعه ایران به ملا ها اجازه نمی دهد تا مانع کار زنان در حیات سیاسی واجتماعی کشور گردند و سد تحصیل دختران در مدارس ودانشگاه ها شوند و در امور شخصی افراد حق مداخله وتجسس را داشته باشند ولی طالبان با عقبگرایی وتمدن ستیزی جهان رابه وحشت و تعجب افگنده است درحالیکه افغانستان ازسرمایه های فکری وعلمی کافی برخوردار است وجوان ترین کشور است و جوانان افغانستان عشق، استعداد و علاقه فروان به علم ودانش دارند.این دانشمند و روشنفکر ایرانی مهم ترین عامل تراژیدی های افغانستان و ایران را استبداد های سیاسی، بی عدالتی های اجتماعی و اختناق های مذهبی با پیروی از خرافات جاهلانه و وابستگی رژیم های مزدور و دست نشانده ارزیابی می نماید که جغرافیای هردو کشور را در طول تاریخ خونین گردانیده است وبا استناد از قرآن کریم نگران است که خداوند هرگز قوم ظالم را هدایت نمی کند،افغانستان وایران اقوام ظالم وتجزیه طلب ندارند اما دست نشاندگان بیگانه همیشه عامل ظلم وستم در میان اقوام مختلف هردو کشور بوده اند تا درآب گل آلود عمر اختلافات قومی، ظلم و تعصبات مذهبی راطولانی تر بگردانند و مانع بیداری افکار عمومی گردند. افغانستان وایران باید مسیر طولانی را برای رسیدن به مدینه فاضله طی نمایند. وظیفه نیروهای سیاسی ملی و دلسوز به وطن و روشنفکران دینی است تا با پیروی از قرآن مردم را به اتحاد به خاطر آزادی، عدالت و ترقی اجتماعی و آینده نگری بسیج نمایند.
دکتور علی احمد کریمی تحلیلگر مسایل بین الملی
به دیگران بفرستید
دیدگاه ها در بارۀ این نوشته
دکتور علی احمد کریمی