که ریيس ولسی جرگه ميشود؟
٦ دلو (بهمن) ١٣٨٩
چرا عاقل کند کاري که بار آرد پشيمانی
گوش بيگانه کر و چشم ديوانه کور؛ شماوقتی ميخواهيدازدواج کنيدبايداولاهمه جوانب رامطالعه کنيدوبعدهم بيوگرافی وشخصيت نامزادتان رابشناسيدانتخاب رئيس پارلمان يارئيس جمهورعين عواقب راداردنبايدکسی رابرگزيدکه بيانگرخامی وبرخوردعاطفی حضرات گرامی باشدشمادريک اوقيانوس طوفانی سيرميکنيدوبايدناخدای داشته باشيدکه درلحظات حساس کنترول رانبازدپس بايدنامزادهای رياست پارلمان راخوب بشناسيد :
- محمد يونس قانونی
- ميرويس ياسينی
- عبدالحفيظ منصور
- محی الدين مهدی
- محمدظاهر قدير
- عبدالرسول سياف
- احمد بهزاد
- رمضان بشردوست
قانونی سخن پردازماهروسياستمدارمحافظه کارومعامله گروراحت طلب است برای اوهيچ چيزی جزحفظ کرسی مهم نيست مگرچندسال بادرنظرداشت اينکه دشمنان درزيريک سقف جمع شده بودندقانونی درادارة جلسات وجلوگيری ازتشنج موفق بوده امابخاطرعدالت اجتماعی ورفع تبعيض ونهادينه سازی دمکرسی ونظارت برکارهای حکومت قدم مؤثری برداشته نتوانست وبرعکس هميشه ارادة حکومت درولسی جرگه خيلی قوی ترازارادة رياست ولسی جرگه بودوکمترتوانست توطئه های حکومت راعقيم سازدوشايدهم هيچ وقت
اودرحديک نمايندة عادی خودش راتنزيل داده وفقط تماشاميکندکه برکشورش چه ميگذرد؟کسيکه ديروزادعاميکردکه ما"قهرمان صلح" شديم حالاکه کشوردرلجنزارفاشيزم غرق شده است دعواميکندکه ما"قهرمان وحدت ملی" هستيم ؟ خانم پشتون چقدراورامسخ والينه کرده است درحاليکه خيلی ازفاشيستها خانم ديگری دارند؟ بزرگان ماچقدردرين سراب های وهم انگيزميدوندشايدهم خودشان به هدف رسيده باشند: قصر؛ زن ؛ موتر؛ پول وهمه چيز؛ همه مسعودنميشودکه بگويد: نان ومسکن راميتوان يافت ولی عزت وأزادی راجزباخون نميتوان خريد
گرچه درامورپارلمان نميتوان أنقدرهم اوراملامت کردزيراکه پارلمان دورة اول يک پارلمان کاملا انتصابی واکثرشان طرفدارحکومت وازمخالفين قانونی بودنداوبيشترازأنچه کردشايدنميتوانست بخاطريکه کرزی ازهيچ طرح وتلاشی عليه ولسی جرگه برهبری اودريغ نورزيد ؛ درين دوره اگررئيس شودشايدگام های سريع وبزرگ برداردوباروحيه وشرايط نوخودراسازگارسازدچون اوحالاخيلی تجربة فراگرفته که چگونه بارديگرولسی جرگه رارهبری کنند؟
ياسينی گرچه بنابراخبارويکی ليکس برای سفارت امريکاوانگليس نيزعليه همکاران خويش بخصوص وکلای هزاره (1) جاسوسی ميکرده ولی نماينده پاکستان درولسی جرگه است يابهترگفته شودپاکستان گرچه نه به تناسب اول بازهم طرفداران زيادی درشورای ملی واردکرده توانست تانفوذش راهمچنان حفظ نمايدولی ياسينی قوی ترين وفعالترين نماينده پاکستان درمجلس عوام است وحتی بابودجة وسازماندهی استخبارات پاکستان واردمبارزات رياست جمهوری شدوروابط اوبامقامات پاکستانی ديگرچيزی نيست که بتوان ردش کرد
اومهره خطرناک وخيلی هوشيارميباشدچندی قبل درهوتل سريناميزبان برخی ازرهبران استخبارات پاکستان بودوتلاش اوباعدة ديگری دردولت وخارج ازدولت بشکل مرموزدرراستای منافع پاکستان سيرميکنداوشخص احساساتی ومغروراست ودرزمانيکه سرپرست رياست ولسی جرگه بوداعضاء پارلمان راتوهين کردبنابرين نميتواند دررهبری ولسی جرگه موفق باشد
ياسينی قبلاعضوتنظيم بنيادگرای مولوی خالص بودوهنوزهم درعقائدزن ستيزانه وقبيلوی خويش نتوانسته چندان تغيری بيأوردکسانيکه به چيزی عقيده نداشته باشندگرچه شعارهم بدهندولی خيلی زودشناخته ميشوندطوريکه کرزی دراوائل خيلی ازدمکرسی وقانون وعدالت سخن ميگفت ولی حالاديگرهمه ميدانندکه اوجزبقدرت ايمان نداردحزب اسلامی مولوی خالص زن ستيزترين ؛ شيعه ستيزترين واسيرکشترين تنظيم های بودکه بيشتربرمحورقبيلوی (پشتونوالی) حرکت ميکردگرچه شخص مولوی صاحب يک مجاهدبيرياء وبزرگواربود
ويکی ليکس ازقول ياسينی دوچيزرانقل ميکندکه هردوبايدتحقيق شوداولااوميگويد: سفيرايران ازمن خواست که خودم رادربرابرقانونی نبايدنامزادکنم اين نشان ميدهدکه اونيزبا ايران روابط نزديک داشته وگرنه چطورسفيريک کشورديگرازاوچنين خواهشی کرده ميتواتد؟ وايرانيی که برتوفشارأوردتا أجندای جلسه راتغيربدهی حتمابه تواعتماد داشته وتوراقبلاميشناخته وگرنه چطوربدون رابطه وشناخت قبلی ازتوميخواهد؟چراچنين درخواستی رامثلاسفيرازمنصوريامهدی يابشردوست ياظاهرنکردکه ازتو؟
بالاخره ازياسينی که درحقيقت جاسوس چندين کشوربوده بايدپرسيدکه توبه سفارت امريکابه عنوان چه ميرفتی : نماينده ننگرهار؟ واگربلی أيامردم وديگرنمايندگان ننگرهارخبرداشتند؟ يابعنوا ن معاون ولسی جرگه ؟ واگربلی أياولسی جرگه رادرجريان ميگذاشتی ؟وتوکه ميگوی من پيشنهادعضواستخبارات ايران راردکردم ولی ديگران عين موضوع رادرولسی جرگه مطرح کردندپس چراعوض گزارش به سفارت امريکادرعين زمان درولسی جرگه افشاگری نکردی؟
واضح است که چون ميدانيستی که سفارت امريکاوانگليس وپاکستان وجرمنی وفرانسه وسعودی و---- هرچه عليه مليتهای ديگرخصوصاهزاره هاگفته شودقبول ميکنندخواستی باهتک حرمت وتوهين وبدنام سازی نمايندگان هزاره برجيره خودبيأفزائی شماتصورکنيدهرنژادپرستی باين سفارتهاومقامات غربی وعربی ديدارميکرده همين سخن راتکرارميکرده که تاجکهاوهزاره هاوازبيکها ازايران و---- پول ميگيرندحالانکه خوداولين کسی اندکه چنين ميکننداگرگرفتن پول حتی برای داودزی ننگ وخيانت ملی نباشدچرابرای ديگران باشد؟
حفيظ منصورنويسندة رئيس جمهورناخوانده امضاء ميکندگرچه درصداقت وعشق اوبه خدمت ترديدی نيست ولی خيلی تندمزاج وکم حوصله است وگاهی درصحبت هایش کمتردقت ميکندومانندمن زودخشمگين ميشودرئيس پارلمان خصوصاولسی جرگه بايدخيلی تحمل داشته باشدو---
علاوه برين ازحقيقت نگذريم نامزادی منصوردربرابرقانونی توجيه پذيرنيست ماتجارب خيلی ناگوارازين رقابت های منفی داريم چنانچه هرجنگی بخاطريک هدف سياسی است ولی بعدازيازدهم سبتمبرهريک ازرهبران نظامی وسياسی جبهة متحدکوشيدتنهاخودش بنام ومقام شخصی برسدکه بالاخره روباهی ازکلکين پريدولقمه را ازپيشروی أنهمه "خروگاو"(2) ربودومولاناکرزی با استفاده ازجهالت سياسی وخودخواهی خوانين تاجک وازبيک وهزاره تاکنون شادی بازی ميکند
باچنين تکنازی هابه کجاميتوان رسيد؟ هريک ازمناديان عدالت ميخواهدفقط خودش مطرح باشدوبس درهمين پنچشيرقانونی ,؛ احمدضياء مسعود؛ احمدولی مسعود؛ حفيظ منصور؛ عبدالله ؛ فهيم وچندتن ديگرهرکدام ازخودحزبی دارندمردم حيران مانده که ازکدام يک پيروی کنند؟ شماکه حتی درميان خودنميتوانيديک وحدت نظروهمبستکی رابوجودأوريدمگرميتوانيدمردم رادربرابرحريفی سازمانيافته وبرخوردارازحمايت چندين کشوربسيج کنيد؟
شماهيچ کدام پيرو مسعود نيستيد مسعوديکه حتی دشمنان اودرشورای اجرائية جمعيت بودولی ميگفت مابايدجمعيت رابسازيم تاکه حزب ديگری تشکيل بدهيم وتفرفه ايجادکنيم شماکجامانندحزب اسلامی سيميناری دائرکرده وتشکيلات جمعيت راکه درانحصارچندمفسدواستفاده جودرأمده نوسازی کرديدکه ربانی دربرابرتان قرارگرفت؟ درتمامی کشورهای دنيا احزابی که دراستقلال نقش داشته وريشة تاريخی دارنداحزاب محوری اندوبامنطق قوی ترميتوانندازحقوق مردم دفاع کنند
چرا افغان نازی چنين سريع رشدکرد؟ بخاطريکه حريف نداردوپشتونهاخبرندارندکه اين يک سازمان غيراسلاميست جبهة متحدبخاطری فروپاشيدکه هرکدام ميخواست خودش رهبرباشدواحمدضياء ميگويدمن بسيارکوشيدم باکرزی حزب بسازيم عجب منطقی؟ اوباعبدالله سکرتربرادرش حزب نمی سازدولی باکرزی وشيرزوی وديگررهبران مافياميسازد؟
مارشال غلامی داودزی حزبی راکه به سفارتهاميگويد فهيم وخليلی مامورايران هستندازپذيرش رهبری همسنگرش ترجيح دادوعبدالله نيزوقتی بديگران روميأوردکه خودش رارهبرسازندخودخواهی هادرحدیست که حتی ميترسيم که درپارلمان چندين اپوزسيون داشته باشيم واينهاقبل ازحکومت يک ديگرشان راخنثی کنندچون ازدرک تهديدواقعی (3) هنوزهم رهبران غيرپشتون عاجزاندوبدين باورکه بعدازخروج نيروهای خارجی نيزافغانستان بدين منوال باقیمانده وماميتوانيم بازيگرميدان باشيم بنابرين هيچ نيازی به خودسازی وجمع وجورکردن خوداحساس نمی کنند
اگرخودکدام درک وتحليل علمی ازاوضاع نداريم سخنان ديروزبرخی ازسياستمداران پاکستان ميرساندکه چقدرمادرتوهم غرق هستيم؟وچه أينده تاريکی درانتظارمردم افغانستان است؟درحقيقت مادرمسيرسيل باغ ميسازيم وگل ميکاريم قبل ازاينکه سيلروراديوارکرده باشيم : هرکه نامخت از گذشت روزگار هيچ ناموزد زهيچ آموزگار
مهدی ازنظرمن بهترين است ولی درمقائسه باديگران وباساس أجندائيکه اعلان کرده است چراکه هم دانش سياسی داردومولف چنداثرحقوقی وسياسی وعلمی وادبی بوده ومهم ترازهمه عقيده راسخ به تغيروپارلمانيزه سازی کشورداردنظامی که حاکميت مردم راتضمين ميکند
هم درشوراهای مردمی کارکرده ودرامريکانيزدرس خوانده وبزبان انگليسی مسلط است چيزيکه درين شرايط برای رياست حکومت ورياست پارلمان فوق العاده مهم است درحاليکه رئيس محاکم ؛ کرزی وخيلی مقامات ديگرميتوانندبانگليسی حل مطلب کنندچرانبايدرئيس پارلمان نيزمسلط برين زبان باشد؟ ميگويند دريکی ازمجالس بوش بافهيم وخليلی وبرخی رهبران جهاد ؛ کرزی جريان صحبت طرفين راطوری ترجمه ميکردکه بوش خيلی ناراحت شدورفت ازکرزی ديگران پرسيدندکه چراچنين کرد؟کرزی گفت : تکليف صحی داردودواميخورد---)
رئس شورای ملی خصوصاولسی جرگه بايد درروابط بين المللی وديداربامقامات خارجی درافغانستان خيلی فعال باشدزيراثابت شده که رهبران حکومت خصوصاکرزی هميشه واقعيتهاراتحريف وتوجيه ميکنندوتاکه بتواندبرعليه حريفان سياسی وقومی خويش دنياراتحريک کند.
محمدظاهرباوجوديکه ازيک خانواده بزرگ وبرای همه مردم افغانستان محترم است يک تاجروخيلی جوان بوده وجزاينکه پسرحاجی قديرشهيدباشدکدام شخصيت مطرح نيست شايداوبتواندنماينده خوبی باشدولی رهبری ولسی جرگه بدانش وفرهنگ سياسی وتجربة مديريت نيازداردبازهم خوب است که بخت خودرابيأزمايدجاداردبگويم که من ازپيروزی اودرانتخابات خيلی مسرورشدم وبرايش أينده درخشان ميخواهم
پروفيسورسياف ازنظرعلم وتجربة اداری فوق العاده است ونيازی به تعريف ندارداوکسی است که سلفی هاموترش رادرکويت باشانه حمل کردندوملک فهدبرايش يک ملياردالر"جائزه" دادزمانيکه باعربی ؛ فارسی وپشتوصحبت ميکندشنونده "کيف" ميکندولی اوچندمشکل ديگردارد:
اولاکسی بودکه بامولوی خالص زنهارادرزمان حکومت مجاهدين خانه نشين ساخت وازکاروتحصيل محروم نمودوحتی گفت برای من ننگ است که يک زن نام مرا ازطريق راديوتلویزيون دولتی بگيردوياسروزيراوازخانم هاپرسيده بودکه شماباچنين نخن هاچطوراستنجاء کرده ميتوانيد؟وعبدالحکيم مجاهدنماينده طالبان درامريکاهميشه وژيزه هاوفتواهای اتحاداسلامی راکه بر دادگاه عالی؛ وزارت عدليه ؛ صدارت وشورای علماء سيطره داشت برخ مهاجرين ميکشيدزيراکه أنهانه تنهابانوان کارمندرافاحشه بلکه باشندگان کابل راکمونيست وخاک کابل رانجس ميگفتندچنين فردی اگررئيس شودقيودات ومشکلات زيادی رابرای نماينده های زن وقوانين سخت گيرانه وغم انگيزی راعليه خانم هاوبرخلاف ميل ومنافع جوانان وروشنفکران وضع خواهدکردخصوصاچانس تبارزخانم هادرولسی جرگه خيلی اندک ميشود
اوگرچه خودش راباعراب ؛ قريشی معرفی کرده بودپسرخالة حفيظ الله امين خروتی بوده وفاميل امين رابه خارج فرستاد. بنابرطبيعت دگم خويش مانندگلبدين ومولوی شينواری بأزادی انديشه احترام نداردوديگرانديشان خصوصانماينده های راکه افکاربازدارنديادرگذشته دردولت مزدورکارميکردندبامشکلات وفشارهای زيادروانی دچارخواهدساخت ودرحقيقت همان اجندای شورای عالی صلح رادرولسی جرگه پيش خواهدبردتازمينه وبستربرگشت طالبان راهموارسازدوبحيث يک بنيادگراکه افکاری نزديک بالقاعده داردهرگزجامعة جهانی وپارلمان های غربی باوی روابطی برقرارنخواهندکردودرحقيقت پارلمان کشورمنزوی ميشودکه يگانه خواست کرزی است
علاوه برين همه ؛ اوازمتحدين وتيم خاص کرزی است واگرپيروزشودکرزی درحقيقت برين نهادهم تسلط خواهديافت باحتمال قوی کرزی پول وتلاش زيادی خرچ ميکندتاپروفيسورسياف رهبری ولسی جرگه رابدست أوردوباحتمال قوی يکی ازعوامل تأخيرهای پيهم افتتاح پارلمان نيزبخاطرخريدن نماينده هابه نفع اوست چون کرزی سخت کوشيدبيشترين طرفداران خودراواردپارلمان سازدتاپروژة طالب خواهی راتسريع بخشيده وازشورای ملی نيزيک شورای صلح ديگرسازدشورای باصطلاح مستقل ومنتخبی که رئيس اداريش مشاورخاص رئيس جمهوروسخنگويش همة کارة شورای دولتی علماء است
بنابرين رياست ولسی جرگه برای کرزی خيلی مهم است گرچه اوسناراهم درانحصاردرأورده وتاکه بتواندبخاطرجبران شکست خويش درولسی جرگه ديگرانديشان راواردسنانخواهدکروبالاخره استادسياف چنان يک مجاهديست که بامعاون خويش انجنيراحمدشاه هزارهاخانه درکابل وصدهاهکتارزمين خريدندگرچه احمدزی همه رابه يغمابرده وباستادوحزب ورهبرش خيانت کرد
استادکه همه چيزش را باخته بودناگزيرشدباخليلزادوکرزی رقاقت نموده ودرتيم حاکم جاخوش کنداوديگرمانندشينواری نه ازميگساری رهبرش انتقادکردونه ازفسادش بلکه هرچندنه مانندحضرت ولی بطورديگری هميشه برای کرزی استخاره ميکندوقتی اصحاب پيامبرازغزوه برگشتندناجی بشريت (ص) فرمودکه هنوزجهادبزرگ شماباقيست" رهبران نظامی وسياسی جهاد؛ حتی بأبرويکه باعصارة عمرشان بدست أورده بوندنيأنديشيدندازثوری فقيه ومجتهدبزرگ پرسيدندکه چرادرين جوانی چنين سرسفيدشده ای ؟ گفت بخاطريکه درپيش رويم سه فقية ديگرازدنيابی ايمان رفتند
رهبران جهادحق دارندبهترين خانه ودرباروزندگی داشته باشندحق دارندصدرنشين مجالس باشندزيراکه أنهادرتاريکترين دوران کمترشبی خوابيده اندهزاران زخم زبان وخطروتهديدراکشيده اندولی حق ندارندبذلت تن دهندوبلاگردان رهبری شوندکه تعفن فسادش همه مفسدين دنيارامريض کرده است درزبان يک چيزميگويدودرعمل چيزديگری ميکندکسانيکه مسندنشين ابوحنيفه خودراميگيرندوسنگ انديشة حسن البناء وسيدجمال رابرسينه ميزنندبهترازمن وشماميدانندکه جمال الدين نه تنهاباناصرالدين شاه جنگيدبلکه تالحظة مرگش دست ازانتقادخليفه عثمانی نبرداشت وبالاخره زمانيکه سادات ازتلمسانی خواست که درحکومت مشارکت کندبامسخره أميزترين کلمات باوگفت : توميخواهی ازما استفاده کنی ؟" ولی چه کسانی پايه های قدرت ديکتاتورفاسدورهبرمافيارادرکابل برشانه های خودحمل ميکنند؟ : رهبران سياسی ونظامی جهاد ؛ علماء شئون اسلامی ؛ سران مفسدقومی ؛ قاچاقبران موادمخدروبالاخره استخبارات پاکستان وايران وسعودی.
اگرازشرح رنج ومصائب حسن وسيدوعمر(4)بگذريم ابوحنيفه نيزشلاق وزندان خلافت فاسداموی رابرمسندقضاوت ترجيح دادودرحاليکه ميدانست کشته ميشودولی سازش وکرنش نکردوبازدردوره خلافت عباسی نيزبدين جرم أنقدرزندانی وشکنجه شدکه جان باخت ؛ مالک ابن انس نيزنظامی راکه برشالودة عدالت استوارنبودردکردوشافعی باياران خويش چنين کردحتی سرخسی وديگران درزندان کتاب نوشتندوامام حنبل أنقدردرين راه موقف برجسته گرفت که حتی اگرکسی باحکومت تماس ميداشت باوی قطع رابطه ميکردفرزندش صالح فقط يک سال بزورقاضی ساخته شده بودوقتی حنبل واردخانه شدبوی نان گرم را استشمام کردولی باشامة تقوی درين نان که تازه پخته شده بودگندی را احساس کردپرسيدگفتندخميرماية نان را ازخانة فرزندش أورده اندگفت نام رانخوريدوبه گدابدهيدولی بگوئيدکه خميرمايه ازخانة صالح بود40روزنان ماندوبوگرفت بخاطريکه به هرگدای چنين ميگفتندازپذيرش نان امتناع ميورزيدتاکه همه رابدرياريختندامام وقتی خبرشدکه چنين کردندتازنده بودماهی دجله راديگرنخورد
شماوقتی برخوردومواضع رهبران واقعی اسلام راعليه حکومت های فاسدوعدالت ستيزبامواضع مشايخ استخاره گرورهبران امروزی اسلام درافغانستان وخيلی کشورهای ديگرچون پاکستان وايران وغيره مقائسه کنيدميدانيدکه تنهاچيزی دروجوداين رهبران وعلماء دربارنميتوان سراغ کردتقواست وبس زيراخداوندگاردين راميزدندکه شمامقامی درين خلافت های اسلامی بگيريدولی امتناع ميورزيدندحالانکه تجاردين خودتابوت فاشيزم ومفسدين فی الارض وميگساران جاسوس رابرشانه حمل ميکنندوغدرشان راتوجيه شماگپ های سياف رادرپشاوربامواضع امروزش مقائسه کنيدحالادين رابهترفهميده ياديروز؟پس گلبدين راچراملامت کنيم؟شيخ عبده مجتهدبزرگ وشاگردسيدوقتی ازفرانسه برگشت گفت درغرب مسلمان هست ولی اسلام نه درحاليکه درشرق اسلام است ولی مسلمان نه حالاشماخودقضاوت کنيدکه افکارچه تعدادمسلمين بارفتارشان همأهنگ است ؟وچگونه هم ازدين مانديم وهم ازدنيا؟
ربانی وسياف بايدچنان باوقارزندگی ميکردندکه حتی وقتی کرزيهابديدارشان ميأمدند ازجای برنمی خاستندبازميديدندکه چگونه سخن أنهابگوش هاطنين ميأنداخت ؟من کرزی راخوب ميشناسم واومراولی شايدهيچ کسی باورنکندکه درسال 2002 افغانستان رفتم بديدارش "تشريف" نبردم زيراکه اويک رهبرخودجوش وخودساخته وطبيعی وملی ومشروع نبودومن درحياتم تنها ازچيزيکه بدمی برم چاپلوسی ورياء کاريست أنگاه که زرنگاردرکانادا(کلاه قره قل وچپن ابريشمين ناجی افغانستان) رادربرابربگفتة خودش (سياه پوشان تاريک انديش) مدح کردزنگ زده وگفتم خانم کمی عجله کرديدزيراتهداب بن راکج گذاشته اندواورابحيث شائسته ترين سياستمدارنه بلکه بنابرپيشنهادپاکستان برگزيدندحالاسرطان رهبری هرروزبيشترپيکرجامعه رافراگرفته وفلج ميسازدولی کجامدعيان جهادومقاومت ومبارزه ونهضت عزم راجزم کردندکه اوضاع تغيرنکردومردم بأينده اميدوارنگرديدند؟بنابرحديثی مسئول اوضاع جزعلماء وحکام نيستندحکيمی ميگويد:کسانيکه حقيقت رانميدانندجاهل هستندوکسانيکه حقيقت راميدانندولی کتمان ميکنندجنايتکارأياگاهی بزرگان دينی مادربارة اوضاع جاری کشوروعواقب وخيم حاکميت مافياچيزی گفته اند؟کشوريکه به يک چنين لجنزاری تبديل شودغيرازجرثومه ديگرچه چيزی ميتواند درأن رشدکند؟ واگرچنين است أياسزاواراست که بخاطريک فرديايک باندحاکم برمقدرات مردم وطن راقربانی کرد؟چه کسی نداندکه مخالفين نه بلکه نبوديک حکومت قانونگراوپاسخگواست که فاجعه أفريده است؟ سی مليون زن ومردازين وضع رنج برده وتشويش دارندولی هنوزهم کسانيکه خودراپرچمدارعلم ودين ميگيرندعوام راتخديرنموده ودروغ ميگويند:
ترحم برگرگ تيزدندان
ستمگاری بودبرگوسپندان
بهزادگرچه يک مبارزحقوق مدنی است وازاحترام زيادی مردمی خصوصاجوانان که بيشترازهمه به همچورهبران شجاع نيازدارندبرخورداراماواکنش اودربارة کسيت منسوب باسماعيل نشان دادکه هنوزهم خام وخوشباوراست من جزچندبارصدای اسماعيل رانشنيدم ولی زمانيکه صداوطرزگفتاررادريکی ازرسانه های فاشيزم (راديوأزادی) شنيدم عوامفريبی افغان نازی راتحسين کردم رئيس پارلمان نبايدهرشائعه راجدی گرفته وقت نمايندگان راهدردهدچراکه شائعه پراگنی يک نوع جنگ روانیست.
اوهم مانندحفيظ وظاهرکدام چانسی برای برنده شدن نداردکه نيازی به تبصره درموردشان باشدبايدبادرک شرايط حساس ازقانونی يامهدی حمايت نموده وچانس را ازکسيکه پيروزيش به خيرونفع مردم وأنهابود ضائع نکنندهمه بخاطردارندکه درلويه جرگة قانون اساسی ازيک خانواده چندتن خودرانامزادرياست کردندکه بالاخره چانس برای حضرت مساعدشداينهادرموضع اپوزسيون درپارلمان خيلی بهترميتوانندبدرخشندتادررياست
بشردوست که توانسته بادادوفريادعوام پسندانه وتوزيع پول هايکه حلقات بخصوص ازغرب برايش بنام کمک به محتاجين ميفرستندأرای زيادی رابدست أوردولی شوربختانه يک مريض روانيست وعموما ازطرف اشخاص ماجراجو؛ عقده ای ؛ طالبان وکمونيستهاتشويق ميشوداودرحقيقت سخنگوی طالبان ازقوم هزاره است واگربفرض محال برياست برسدچندماهی بيش ترنميتواند بماندشايدهم چندروزی
وجودش بخاطرتوسعة دمکرسی وأزادی بيان درمجلس خوب است وشخص پاک وپارسای است ولی رياست اوميتواندمجلس رابه خانة ملانصرالدين تبديل کندگرچه خيلی شجاع است ولی خودخواه وهذيان گوميباشدبه همين اساس بوده که نه کرزی نه کدام کشورخارجی ازاوهيچ وقت احساس خطرنکرده است
کسانيکه بخاطرخدمت به ولسی جرگه أمده وبدرستی واقعيتگراباشندوازلفاظی وضياع وقت وماجراجوئی بگريزندهرگزطرفداررياست بشردوست نيستنداهل تشيع خصوصانماينده های هزاره شايدبهترازمن بدانندکه اوروابط فکری چه که حتی علائق عاطفی هم بامليت خودنداشته چنانچه دربرابرتهاجم کوچی هاکاملاسکوت اختيارکردوعليه دانش تبليغات خصمانه وخودش اعتراف کردکه من به هيچ نامزادوزيری رأی ندادم پس نبايدأرای خودراضائع نموده وباين دل خوش کنيدکه بشردوست هزاره هست
شمابايدواقعيت نگرباشيدشوربختانه هنوزهم امکان نداردکه برياست برسيدولی ميتوانيدکسی راحمايت کنيدکه ازحقوق ومناقع وخواسته های شمادفاع کنداگراستادسياف راحمايت کنيدمرتکب همان اشتباهی ميشويدکه درحمايت ازکرزی شديدبهزادهم شوربختانه چانس موفقيت نداردپس ميان قانونی ومهدی يکی را" انتخاب" کنيدزيرابايدگفت که چون درافغانستان احزاب سياسی نيست کارهاهمه برمحورقومی ومذهبی ميشودهيچ يک از"متحدين طبيعی) بدون وحدت وهمکاری نميتوانند دربرابرقوم حاکم ومسلط برهمه چيزبه حقوق خودبرسند
ازجانبی درهرکشوريکه وزيرازحمايت حزب ياقومی برخوردارنباشدمانندوزرای تاجک وازبيک وهزاره وحتی معاونين کرزی نميتواندجزسمبول وسخنگوی بانام ونشان ولی فاقدصلاحيتی باشدکه غيرازفرمانبردن هيچ کرده نميتواندچرامثلافاروق وردک ميتواندبيشترازکرزی درامورکشورمداخله نمايدولی دانش نميتواندحتی ازحقوق يک استاديکه بناحق درحريم دانشگاه لگدمال شده دفاع کند؟ چراخرم ميتوانديک وزارت راکاملاپاکستانيزه سازدولی رهين حتی نميتواندهذيان گوی مريضی چون حليم راتبديل نمايد؟وحتی ملازم پشتون تباروزارت رامگراوچشم وگوش نداردکه زبان مادريش وسيلة تحميل وتدريس وترويج وتلقين زبان ديگری وسندويچ پشتوشده ومسخ ومسخره؟چراهردوزبان بشکل مستقل نشرات نداشته باشند؟مگرهردوحيثيت مساوی وشخصيت مستقل حقيقی وحقوقی ندارند؟ وقتی کسی رابگويندترابشرطی وزيرميسازيم که هيچ چيزی رادروزارت تغيرندهی وهيچ کسی راتعويض نکنی مگرميتواندجزسخنگوی قبيله باشد؟وزيرواقعی درحقيقت هيوادمل وخرم اندولی باتعين چنين مهره های ضعيف ؛ قوم ستيزوترسوبأدرس قومی مليتهای اسيرشان راهنوزهم تخديرواستثمارميکنند
چرايک والی پشتون ميتواندبه هرکشوری سفرنموده وهرروزدرسفارتهاودفاترخارجی باشدولی خيزدوريک والی غيرپشتون فقط تارياست ارگان های محلی ميتواندباشد؟ من گرچه درنوشته های خودهمه اجيران ومردبگيران قبيله رانقدميکنم که جزعروسک واستخوان خوری بيش نيستندولی شايدهرکدام مانندمن وشما ازتبعيض اداری ؛ انکشاف غيرمتوازن , تروريزم دولتی ورابطه سالای رنج برندامادرنبودحمايت قومی ياوجوديک حزب نيرومندچه کرده ميتوانند؟
کرزی رگ خواب مارايافته وهرقدرأدمک های مطيع وقوم ستيزی بخواهدازمليتهای ديگريافته ميتواندازمارشال گرفته تا أية الله ؛ ميگويندباری داودخان ازشاه انتقادکردکه همه قدرت رابه تاجکهاداده است شاه گفت : من قدرت رابکسی ندادم بلکه درگردن داکتر--- حلقه انداختم" پس کسانيکه منافع ؛ حقوق وخواسته های مشترک وسرنوشت واحدی دارندبايدمتحدشوندومتحدانه بدفاع ازخودپردازندوگرنه بازهم قصة همان گرگ خواهدبودوهمان سه گاوی که اکلت يوم اکل الثورالابيض
بشردوست قطع نظرازاينکه چه عقيده ومرامی داردهيچ وقت نميتواندپاسدارمنافع وحقوق تشيع خصوصاهزاره شودچراکه اودرمسيری هميشه حرکت کرده که ملالی جوياکردراهی که بترکستان ميرودبايدازاوپرسيدکه تودرحاليکه حين کمپاين رياست جمهوری حاضرنشدی باهيچ خارجی ديدارکنی چطوررياست نهادی راميگيریکه بخش بزرگ کارش سفروديداربامقامات ارشدخارجی است؟ ودرحاليکه توباکرزی چنان برخوردخصمانه کرده وسرستيزداری چطورهمرايش حل مطلب خواهی کرد؟زيرارئيس ولسی جرگه بايدبارئيس حکومت روابط نيک ودرعين حال احترام داشته باشدوديگرحق نداردجزدرچوکات وظيفوی وباحفظ پرستيج دولتی ازاوانتقادکندچراکه رئيس جمهوررئيس دولت هم است واگررئيس هرسه قوادرعين استقلاليت باهم اعتمادوهمکاری نداشته باشندعواقب خيلی خطرناک دارد
رئيس پارلمان درعين حال مانندرئيس حکومت نبايدباکشورهای همسايه ومتحدين افغانستان مسئله ومشکل داشته باشدوهمچنان باشخصيت های مطرح وجريان های اثرگذارافغانستان بنابرين داکتربشردوست راگرچه دوستان طالب اودرغرب تشويق کردندتادربرابرقانونی خودرانامزادکندولی خودهم ميداندکه واجدشرايط رهبری ولسی جرگه نيست وهزاره هانبايدمرتکب اشتباه شوندچراکه اگربشردوست رئيس شودهمان تجربة پارلمان دورة يالتسين نيزدرافغانستان تکرارخواهدشدوحاميان اوسرافگنده
بخاطرمصروفيت درتحرير"أی إیس أی نتائج انتخابات افغانستان رانپذيرفت" نتوانستم بوقت معين مضمونی راکه درباره أغای بشردوست نوشته ام ويرائش نموده ونشرکنم ولی درين نوشتة 60صحفه ای ثابت خواهم کردکه اوبأرای مردم بيداروعدالت جوی هزاره واردپارلمان نگرديده است ومردم هزاره اين دشمن دوست نماوطالب هزاره رابا أن بشردوستی عوض نمی گيرندکه چندسال قبل درموردش تصورميکردندأيابشردوست گاهی درمحفل سالگره بابه مزاری (سمبول بيداری ومقاومت هزاره دربرابرتبعيض وتحقيرتاريخی که اورابه حق ميتوان مانديلای هزارستان ناميد) سخن گفته است ياکه اورانيزجنايتکارجنگی وجنگ سالارميداند؟ مگربدفاع ازنماينده های منتخب غزنی برخاست ؟ درحاليکه رئيس جمهوربرخلاف قانون اساسی ازقوم بخصوص حمايت ودربرابرنمايندگان منتخب غزنی بانگيزة نامشروع سنگرگرفت بشردوست چه کاری تاکنون برای هزاره هاکرده است ودرکدامين موقعيت بدفاع ازأنهاپرداخته درحاليکه نمايندة پشتونهای کندزتقلب جعلکاران هلمندی راتوجيه ميکندوپشتون ازتروريستهای خودهم بنام افرادملکی دفاع ميکندچه کسی ميتواندسوال کندکه اگراين همه افراديکه زده ميشوندملکی اندپس جنگ راکه ميکند؟(5)
ماچه بخواهيم يانه منافع ملی نزد يک پشتون چيزی جزمنافع قبيله نيست ومنافع قبيله برايش مهم ترازمنافع ديگران است شکريه بارکزی باملاراکتی مگرعليه قانونی متحدنشد؟زمانيکه منافع قبيله مطرح باشدزن ومردپشتون چنين متحدميشونداشرف غنی کرزی را درجريان کمپاين انتخاباتی احمق گفت ولی کرزی اورانماينده خود درامورانتقالات تعين کرداگراين گپ راباوکدام تاجک يانورستانی ميزدکرزی شايدهم ديگرباوی صحبت نمی کردمن يقين دارم هرچه زودتراگراحزاب نيرومندملی بوجودنيأيدافغانستان بارديگرباثرتحريکات پاکستان به سنگرهای قومی تبديل ميشودبنابرين کسی بايدرياست پارلمان رابدست گيردکه بدمکرسی ايمان داشته باشدودرراستای حاکميت قانون ؛ قانونمندسازی احزاب ؛ توزيع ومحدودساختن قدرت ؛ نظارت برحکومت ومبارزه عليه فسادقدم های سريع ؛ جدی وبلندی برداردونگذاردکه حلقات بخصوص درحکومت وخارج ازدولت روندمجلس عوام راسبوتاژ واوقات نمايندگان بيهوده سپری شود
پارلمان جای شعاردادن نيست بلکه بيمارستان دردهای احتماعی کشوراست درحاليکه رئيس ولسی جرگه باپشتارة دوسيه های خودهرروزچندين بارجلسه راترک نمايدچه کاری رانمايندگان ازپيش برده ميتوانند؟ اونه تنهاچنانچه درکمپاين رياست جمهوری ودوره اول ولسی جرگه ديديم هيچ احترامی به مخالف وأراء وعقائدمخالف نداردبلکه خيلی بازاری برخوردوازتوهين وخشونت لفظی استفاده ميکندچنين شخصی چطورميتواندرئيس شخصيت های باشدکه هرکدام بادنيای ازافکاوراهداف مختلف واردپارلمان شده وخيلی چيزهابرای طرح ومباحثه دارند؟
نتيجه : استادسياف نامزادحکومت است ولی اپوزسیون نتوانست درين مدت خودش راتنظيم نموده ويک تن رانامزادسازدنامزادی منصوروبهزادوظاهروبشردوست که هيچ کدام چانس پيروزی ندارندچانس پيروزی استادراخيلی بالابرده وموفقيت بزرگ بأغای کرزی بشمارميرودگرچه ازبشردوست که بدستورديگران بروی قانونی تيغ کشيده نميتوان توقع داشت ولی بهزادومنصورچه بهترکه بادرک واقعيتهاکناربروندچون موقعيت شناسی خيلی مهم است
درمرحلة اول نامزادی رهين بوزارت اطلاعات وفرهنگ پيام مجاهدعليه اواتهامات تندی راواردکردکه باعث شدتاخرم وزيرشودبدين ترتيب پيام مجاهدمرتکب اشتباهی شدکه خيلی غم انگيزبودحالاهم کسانيکه درباره پاليسی های حکومت نظرمشابه دارندوطرفدارتغيروضع واصلاحات هستنداگرميان هم توافق نکرده ويکی رابرياست ولسی جرگه نامزادنکنندسلی خيلی محکوم وغيرمترقبه خواهندخورد
گرچه چانس پيروزی دريک چنين پارلمان مردسالارنداشتندولی متأسفيم که هنوزهم هيچ بانوی خودرانامزادنکرده است من گرچه ميدانم که درجامعة سنتی وسربسته وجنگزده ومذهبی ماچنين حرفی خيالپردازيست ولی چه زيباست که يک بانوی شيردل وفرهيخته ودانشمندباورنگ رياست مجلس عوام راه يابدزيراکه زن – اگرازاستثناء بگذريم – بحيث مادرجزعشق وايثارومحبت رانمی شناسدوگامی جزبخاطرصلح ورفاه وهمدلی نخواهدبرداشت تاريخ بشرشاهدخدمات برجستة زن است ودرجامعه وکشوريکه زن ومردش درعرصه های ملی وعلمی وسياسی رقابت کنندخيلی سريع پيشرفت ميکند
درايران بانوهاگرچه هنوزهم ازحق نامزادی برياست دولت محروم اندولی درديگرميدانهابرمردان سبقت جسته اندزنان درکشورهای عربی نيزجزسعودی تقريباسکان رهبری رابدست دارندودرپاکستان ماشاهدعروج زن برياست پارلمان هستيم حتی رياست حکومت جادارد ازعلماء ؛ رهبران جهادی وهمه مردان کشوربخاطرحمايت ارجدارشان ازحقوق وفعاليت سياسی خانم هاسپاسگذاربود
مادرحاليکه هميشه اخبارغم انگيزی ازاشتباهات وفسادوخيانت مردهاشنيديم درين ده سال چيزی جزتلاش وموفقيت ازخانم هانشنيديم چنين اخباری بدأن معناست که خانم هاموقف حساس وأسيب پذيرشان رابهترازهرکسی درک ميکنندتوقع ميرودکه درپارلمان خيلی قوی ودلانگيزبدرخشندزيراشجاعت اخلاقی ازمظاهرعظمت انسان است وفقط افرادجبون وجاهل اندکه دنباله روديگران بوده وازخودطرح وانديشه ندارندهميشه بايدافکارديگران رابه چالش کشيدوطرح نوانداخت
درخاتمه ازنمايندگان محترم خواهشمنديم بدورازاحساسات وانگيزه های قومی ؛ زبانی ؛ سمتی ؛ عقيدتی وسياسی اولاشخصيت وسوابق واهليت همه نامزادان رادقيقامطالعه کنندوبعدکسی را " انتخاب" که بتواندکشتی شکسته وکم توشة پارلمان را ازطوفان باموفقيت وسربلندی نجات بخشدامروزشرايط خيلی بحرانی ودشواراست وکرزی کاملادرکارش ناکام مانده است هم جامعة جهانی وهم توده های سرخوردة افغانستان فقط به پارلمان أينده منحيث عالیترین مظهر اراده واميدمردم چشم دوخته انداگراين پارلمان نتواندوظيفه ومسئوليت خودرابدرستی پيش بردبايدفاتحة افغانستان راخواندودست هارابسوی پاکستان بالاکردچراکه راهی ديگرسراغ ندارد--- باچنين شرايطی ديده شودکه شورای ملی چه ميکاردتابازدروکنيم ؟
رهبری ومديريت پارلمان باندازة رهبری حکومت وشايدهم بيشترمهم وسرنوشت سازاست خصوصادرنظام های دمکرتيک قدرت واقعی دراختيارپارلمان است بايدکسیراکه فقط به کرسی نيأنديشدومعامله وخيانت نکندوکسی باشدکه أجندای ناکام وعقيم حکومت رانيزدرپارلمان پياده نکندوبحيث ستون پنجم حکومت ياطالبان وخادم پاکستان درخانة ملت فرصت هاراضائع نسازدشوربختانه درپارلمان گذشته اعضای هردواتاق پارلمان ازدرک مسئوليتهاوصلاحيت خويش همچومعاونين رئيس جمهورعاجزبودندبنابرين چندان توقعات مردم رابرأورده نتوانستندزيراوکيلی که اجازه ميدهدبرايش ازخارج شوری دست های مرموزوغداری خطوط حرکت ترسيم کنندهنوزبه بلوغ سياسی نرسيده است
مردم شمارابرگزيدندتاکاری کنيدکه ازرنج وجنگ وبحران وبدبختی وفقرومشکلات ونفاق ومرض نجات يابندبايدشمانه تنهاقانون سازباشيدبلکه ظرفيت وشجاعت کنترول حکومت وکيفرمجرمين راداشته باشيدبنابرين شمانه فقط باشخاص (نامزادان رياست) بلکه بأجندای هريک خوب دقت کنيدکه چه طرح نوی داردوچگونه مجلس راميخواهدرهبری کند؟ وبازمتوجه باشيدکه چقدرميتواندبوعده های خودوفاکندوچقدرصادق است؟ ياهو
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1- بايدبلخی ؛ اکبری ؛ جبرئيلی و---اگرچنانچه ازايران پول دريافت نکرده باشندعليه ياسينی اقامة دعوانموده واعاده حثيثت کنندزيراهرمقام دولتی ياغيردولتی که ازيک کشورخارجی پول دريافت کنندچنانچه داودزی به سفارت امريکاگفته خائن ملی است ونميتواندبوطن صادق باشدجالب است که ياسينی وداودزی هردورهبران ونمايندگان غيرپشتون خصوصاهزاره راچنين اتهام بسته اندولی اخذپول ازايران وپاکستان برخودشان ثابت شدحالاباِيدادعای خويش رانيزبرديگران ثابت نمايند-
2- اگربه خرهاوگاوهاتوهين کرده باشم معذرت ميخواهم لاهوری ميگويد: من سگی رانديدم که پيش سگ ديگری خم شده باشدهيچ نميتوان فهميدکه ميان تن فروش سياسی وتن فروش جنسی چه فرق است هردوخودراميفروشندوبرديگران اجازه ميدهندکه برأنها تمکين کنندهردوحقارت منشی وخودفروشی راعيب وگناهی نپنداشته وازحيات ننگين خويش لذت می برندوبالاخره هردومنفورتاريخ وجامعه هستندوخداوندهردوراذليل ترين مخلوقات عالم توصيف کرده است
3- ارتش وپوليس قومی بعدازخروج ناتوزيرتأثيرتبليغات استخبارات دشمن ؛ طالبان وحزب اسلامی چنان زودفروخواهدپاشيدکه تصورش راهم نکرده باشيم ياشاهدکودتای ديگری خواهيم بودتاتماميت خواهان ازغم انتخابات وقانون اساسی وپارلمان خلاص شوندکه خودميتواندعواقب خطرناک داشته باشدپروفيسورتره کی حقوقدان واستادسابق دانشگاه کابل ميگويد : دمکرسی درزيرضربات واقعيت های افغانستان درحالت کوماست" منظورش ازواقعيت افغانستان واضح است وبايدهم پذيرفت که واقعيت چنين است-
4- عمرتلمسانی مرشدفقيداخوان المسلمين که تقريباهمه عمرش رادرزندان طاغوت سپری کرده ودرصراحت وفراست سياسی کم نظيربودرژيم خيلی کوشيدباسپردن امتيازات وپست های بلندی باودرميان اخوان تفرقه انداخته ومانندشعراوی مرشدشان رابدنام سازدولی اوزندان وشکنجه رابرحمايت ازديکتاتورترجيح دادانجنيرگلبدين حکمتيارازمکتب مولانامودودی فارغ شده وشاگردقاضی حسين است ولی استادربانی واستادسياف ازمکتب حسن البناء مرديکه ازسيدجمال الدين الهام گرفت ولی همچوپيامبری درجهان درخشيدفارغ شده اندفرق اساسی ميان هردومکتب فکری چنانچه هيکل نويسنده ومتفکربزرگ عرب ترشيح ميکنداين است که اخوان يک مکتب مبتنی بردعوت واصلاح امور(کارسياسی) است طوريکه رهبرش ازکلپ های رقص وميگساری تامزارع ميرفت وحقيقت دين راکه باهاله ای ازخرافات ورسوم قبيلوی پوشانده شده یودتشريح ميکردولی جماعت اسلامی برشالودة تکفيروجهاداستواراست که سيدقطب درزندان ازأثارمودودی تأثيرپذيرفته وجاهليت قرن بيست رانوشت جوانان سرکوب شده وخونگرم باتأثيرپذيری ازين کتاب ازاخوان بريده وسازمان التکفيروالهجره راتشکيل دادندوايمان الظواهری يکی ازشاگردان شيخ عبدالرحمان رهبرتکفريهاميباشدکه درپاکستان ابن لادن راتربيه کردوباهم القاعده راساختندبنابرين ريشة فکری القاعده ازمصرنه بلکه ازپاکستان منشاء گرفته وشرايط خيلی بدوی قبائل وعنعنات قبيلوی باعث شدکه ازيک چنين مکتبی فابريکة تروريستی سازندبه سخن ديگراثرکوچک مودودی بنام مصطلحات بعدازتقريبايک قرن گيتی رادروحشت فروبردوطوريکه تراوش فکرنوبل برخلاف ميل وهدف اوگماريده شدتيرعلامه مودودی نيزقلب مسلمين راسوراخ کردحالانکه اويقيناهدف ديگری داشت
5- درين شک وسوالی نيست که قتل اطفال ؛ زنان ؛ موسفيدان ؛ مريضان وافرادملکی جنايت حنگی است ولی زمانيکه تروريست ازعوام بحيث سنگرگوشتی يابخاطرتحريک مردم عليه نيروهای ائتلاف بين المللی استفاده ميکندچه بايدکردوگناه ازکيست؟ وچرافقط ناتومحکوم ميشود؟ استخبارات دشمن حتی مساجدرابأتش ميکشدتاعوام راعليه جامعة جهانی بسيج کندچراوقتی يک فردتوسط ناتوکشته ميشودچنان هياهوبراه ميأفتدولی زمانيکه مسجدی انفجارميکندهمه خاموشيم؟ وقتی که رئيس دولت قاتلان مردم رابرادران ناراضی خطاب ميکندپس دشمن کيست؟وچرانبايدنيروهای امنيتی ازجنگ فرارکنند؟علت واضح است رهبران کشوربانگيزه قومی وعواطف نژادی مخالف سرکوب تروريزم اندپارلمان بايدعوامل تداوم جنگ راباهمه ابعادش خيلی صريح بررسی کندباواردکردن اتهام بيش ازحدبرپاکستان وايران ازمسئوليت فرارميکنيم هرقدرخودراتبرئه وديگران رامتهم کنيم تراژِيدی بيشتردوام خواهدکردمشکلات ملی رانميتوان بافومولهای قومی حل کرديعنی هرکه ازقوم ونژادماست بايدبرايش امتيازدادومعذورش پنداشت ولی هرکه نيست بايدسرکوب شودزيراکه جزتروريستان پشتون ديگرهمه القاعده اند"راه سرکوب مخالفين تجريدشان ازمردم است وچنين کاری بادوصورت ميشوداولانقدافکارورفتارشان وثانياتشکيل يک حکومت مردمی وطرفداردمکرسی ؛ کرزی درهردوموردناکام بوده وهيچ توجه نکرده است بنابرين اوخود درحقيقت قاتل افراديست که نبايدکشته شوندومجرمينی رارشدميدهدکه بايدکشته شوندچراطالبان وگلبدين ازکرزی درانتخابات عملاحمايت کردند؟
به دیگران بفرستید
دیدگاه ها در بارۀ این نوشته
حاجی خدایداد اخگر