قلعۀ ضحاک
۷ سرطان (تیر) ۱۳۹۸
قلعه یی در چغچران واقع است که به نام "قلعه ضحاک" مشهور است.
این قلعه به روستای پوزه لیچ که حدود 5 کیلو از شهر بیشتر فاصله ندارد، موقعیت دارد. روستای پوزه لیچ از توابع چغچران است که مردانِ بزرگِ چون قرار بیک، سردار محمد جان خان، فتح الله بیک، وکیل محمد یعقوب خان و ده ها شخصیت بزرگِ دیگر درینجا بالیده اند.
قلعه ضحاک که از نامش پیداست متعلق به شخصی بوده است ضحاک نام. راجع به شخصیت و مراتب تاریخی وی در کتب زیادی نام رفته است. ضحاک را به نام های چون ژهاک، اژدحاک نیز میخوانند. معنایش را بعضی منابع "مارِ اهریمنی" و در بعضی ماخذ به معانی ویرانگر و نیش زدن نیز تفسیر کرده اند.
این قلعه در کنارِ سمتِ جنوب دریای هریرود در روستای پوزه لیچ موقعیت دارد.
نوع ساختار:
این قلعه به گونه خامه (از گِل) ساخته شده است. عرض دیوارهای محوطه ی این قلعه در اوایل حدود 10 متر بوده است و از هر سمتِ آن حدود 100 متر را احاطه میکند. به داخل این قلعه نمای از دیوارهای کهنه تا هنوز مشهود است که نمایانگر خانه های گِلی درین میان بوده است.
این قلعه تاریخی است، ولی کسی راجع به آن ننوشته است. به قول روانشناسانه "فوبیای نوشتن" یا ترس از نوشتن درین سرزمین تا حال چیره است. همه مایلیم که مربوط به خود بنویسیم، مربوط به ایل و قبیله خود بنویسیم ولی تاریخ را نمینویسم. واگر بنویسیم میترسیم که آماچ انتقادهای تند و تیزی قرار میگیریم. مهمترین چیزی که تاریخ، فرهنگ، زبان و جغرافیا را ماندگار میسازد، نوشتن است. یکی از بازماندگان تاریخی که به "حدیره" مبدل شده است، همین قلعه ضحاک است.
چشمه ضحاک:
در سمتِ شمال این قلعه چشمه یی پُر آبی وجود دارد، نه ببخشید چشمه نیست، نلی آبی وجود دارد. مردمان محل حکایت میکنند که این آب از "بند بایان" کشیده شده است. ولی کسی دقیقا نمیداند که فلسفه اش چیست. شهرداری چغچران در جریان سال های 1394-1395 برنامه داشت که آب قلعه ضحاک را به داخل شهر نلدوانی کند، ولی این پروژه عملی نشد. اکثریت مطلق ادارات دولتی، موسسات و خانواده های که دارای وسایط نقلیه اند، ازین آب استفاده مینمایند. آبش گواراست.
دردِ من اما نیست که،
این قلعه منهدم میشود، یعنی از از بین میرود. میفهمید این کار را کی انجام میدهد؟ قاتل اصلی این موضوع وزارت اطلاعات و فرهنگ در سطح کل و ریاست اطلاعات و فرهنگ در سطح محل است. هیچگاهی راجع به اهمیتِ قلات که در غور وجود دارد ریاست اطلاعات و فرهنگ اندکترین اقدام را نکرده است. قرار است که ده کیلو متر سرک اسفالت از قریه پوزه لیچ بگذرد. البته اینکار با عبور و مخروب شدن از قلعه ضحاک میگذرد. قلعه ضحاک تاریخ فراموش شده ایست که دژخیمان سیاست و ددمنشانِ تعصب و تقلب به آن هیچگونه توجهی نکرده اند. بازسازی یک ارزش اقتصادی مملکت را بیان میکند ولی حفظ آبدات تاریخی، هویت یک مملکت است.
درست است که ما پیشرفت میکنیم و توسعه میابیم، ولی فراموش نکنیم که تاریخ را منهدم میسازیم. تاریخ ارزش وجودی یک مملکت ویا سرزمین است، اما انکشاف ارزش پیشرفت و اقتصادی یک مملکت است.
اگر قرار باشد که راه ما از چغچران الی هرات اسفالت شود و این کار از مسیرِ "دره جام" بگذرد، باید که "منارِ جام" را منهدم ساخت؟
بااحترام
غلام رسول مبین
غور، چغچران
به دیگران بفرستید
دیدگاه ها در بارۀ این نوشته
غلام رسول مبین