قبایل گمشدۀ «اوزبک»
۱۶ جدی (دی) ۱۳۹۷
(۳۰۰ کس از قوشون و سه اغلان جوجی نژاد با ۴۰۰ خانه کوچ اوزبک)
در صفحه ۹۷۹، ج ۱، ظفرنامۀ یزدی (۱۴۲۵ م) چنین می خوانیم:
حضرت صاحب قران اسبان را به همان بهادران بخشید و فرمان داد که گاوان را به صاحبانش رسانند که از ایشان غارت کرده بودند. و پیر علی و جماعتی که با او بودند در آنجا توقف نمایند که تمامی لشکر از آن حدود عبور کنند و روز پنجشنبه چهارم ماه موافق اول فروردین جلالی که روز نوروز بود، به عون اله عازم طرف نغر شد و روز آدینه پنجم ماه قلعه نغر از وصول رایت فیروزی اثر معسکر جنود فتح و ظفر گشت... و هم در آن روز محمود برا خواجه و هندوشاه را به کابل فرستاد که لشکر آنجا جهت دفع شر اوغانیان بیارد و گفته شد که امیر سلیمان شاه در زمان توجه رایت کشور ستان به صوب هندوستان جهت دفع شر اوغانیان و رسوخ بنیان امن و امان مسلمانان، قلعه نغر را بر حسب فرمان عمارت کرده بود... از نوکران امیرزاده پیر محمد قماری را با ۳۰۰ کس از قوشون او و سه اغلان جوجی نژاد مقدم ایشان یارق اغلان با ۴۰۰ خانه کوچ اوزبک به محافظت قلعه تعیین فرمود و ضبط قلعه ایریاب {آریوب کنونی؟} و شنوزان را به عم زاده شیخ نورالدین، شیخ حسن سخت کمان نامزد کرد و به طرف گنبد شیخ مبارک شاه به مبارکی روان شد…
در ص ۸۰۲، ج ۱، مطلع سعدین سمرقندی (۱۴۷۱ م) می خوانیم:
(سال ۱۳۹۹ م) – ذکر عزیمت حضرت صاحب قران به دارالسلطنه سمرقند: … دوم ماه ساحل آب سند از لشکر بحر جوش غیرت فزای دریای محیط شد و امرا که ضبط قلعه نغز و بانو {بنو؟} و حفظ آن حدود به ایشان مفوض بود. آن حضرت از پل عبور نمود… و سه فرسنگ رفته فرود آمد و امرا که به محافظت قلعه نغز و بانو و آن نواحی مامور بودند… چند تغوز اسب و هزار گاو پیش کشیدند و آن حضرت اسبان را به همان بهادران بخشیده فرمود که گاوان را به صاحبان رسانند و امرای قلعه نغز توقف نمایند تا تمام لشکر از آن حدود عبور کنند و چهارم ماه موافق اول فروردین جلالی که روز نوروز بود، عزیمت قلعه نغز فرمود و پنجم ماه به قلعه رسیده سه روز توقف نموده و نوکر امیر زاده جهان، امیرانشاه گورکانیان را به آذربایجان فرستاد تا بشارت فتح و خبر مراجعت به آن مملکت رساند و قاصدن به کابل رفتند که لشکر های آن جا را جهت دفع شر بقیه اوغانیان آورند و سابقا مذکور شد که امیر سلیمان شاه در زمان توجه رایت کشور ستان به جانب هندوستان جهت دفع اوغانیان و نفع مسلمانان، قلعه نغز را عمارت کرده بود و لیکن در کنار قلعه، چشمه خوشگوار خارج از حصار مانده بود. در این وقت رای عالم آرا اقتضای آن کرد که آن چشمه داخل قلعه باشد… و نصرت خماری نوکر امیرزاده پیر محمد را با ۳۰۰ کس و سه اغلن جوجی نژاد، مقدم ایشان یارق اغلن، با ۴۰۰ خانه کوچ اوزبک به محافظت آن جا باز داشت و ضبط قلعه ایریاب و سنوران به عهده حسن سخت کمان، عم زاده امیر شیخ نورالدین گذاشت…
در ص ۴۹۲۵، ج ۹، روضت الصفا خاوند شاه بلخی (۱۴۹۸ م) می خوانیم:
بعد از قطع مسافت در حوالی باتو {بنو} قبه بارگاه پادشاه اسلام به اوج مهر و ماه برافراشته، پیر علی سلدوز و دیگر سرداران که جهت دفع شر اوغانیان در قلعه باتو بر آن حدود به مقتضی فرمان واجب الاذعان توقف نموده بودند… اشارت عالی صدور یافت که محمود برات خواجه و هندوشاه به کابل رفته لشکر آن ناحیه را جهت دفع شر اوغانیان بیاورند… بعد از اتمام آن مهم نصرت قماری از نوکران امیرزاده پیر محمد با ۳۰۰ کس از قوشون و سه اغلان از احفاد جوجی خان با ۴۰۰ خانه کوچ اوزبک مقرر شد که به محافظت آن قلعه قیام نمایند و ضبط قلعه ایریاب و شوران به شیخ حسن سخت کمان عمزاده امیر شیخ نورالدین مفوض گشت...
+ + +
پرسش اساسی:
این تعداد قوشون و اغلان و ۴۰۰ خانواده عزیز «اوزبک» ما که حدود ۶۰۰ سال پیش توسط امیر تیمور کورگان در ولایات پکتیا/خوست امروزی (نغر/نغز، شنوزان/سنوران/شوران، ایریاب/آریوب) ساکن ساخته شده و زبان شان به مرور زمان «افغانی» گردیده، امروز کدام یک از قبایل ارجمند «افغان» ما را تشکیل داده باشند (منگل، جاجی، زدران و یا...)؟
به دیگران بفرستید
دیدگاه ها در بارۀ این نوشته
| داکتر عبید الله فضلپور | 19.01.2019 - 17:39 | ||
موضوع بسیار دلچسپ وخواندنی است. | |||
دکـتـور لـعـل زاد