فساد سیاسی

۱۷ ثور (اردیبهشت) ۱۳۹۶

اتحادیۀ اروپا با بر گزاری کمپین دو ماهه برای مبارزه با فساد در افغانستان در هفتۀ گذشته(12 ثور 1396) خواهان اقدام بیشتر دولت در این مبارزه شد. یکی از نکات اساسی و مهم از دیدگاه و باور اتحادیه اروپا که ضرورت این مبارزه را اجتناب ناپذیر می سازد، به رابطۀ جنگ و تروریزم طالبانی با فساد بر می گردد که اتحادیۀ اروپا آن جنگ و تروریزم طالبان را شورشگری تلقی می کند. تلقی امریکایی ها که هفده سال است با تروریزم طالبانی در افغانستان می جنگند، نیز شورشگری است و طالبان از نظر آن ها نه تروریست که "شورشگر" هستند. به باور اتحادیۀ اروپا، شورشگری از فساد تغذیه می شود و فساد با تغذیه و تقویت شورشگری، دست یابی به صلح را در افغانستان سخت می سازد.

اما به نظر می رسد که تصویر اتحادیۀ اروپا و امریکایی ها از فساد در افغانستان همچون تصویر آن ها از تروریزم طالبان به نام شورشگری، تصویر ناقص و غیر واقعی است.

فساد تنها رشوت خواری نیست، و فاسد فقط رشوت خوار نیست.

فساد کلان و خطر ناک در هر نظام و دولتی، فساد سیاسی است. فساد اداری و فساد مالی اغلباً از فساد سیاسی ریشه و مایه می گیرد. فساد سیاسی به تفکر و رفتار ناعادلانه و تبعیض آلود سیاستمداران و گروه های سیاسی در مسند قدرت و حاکمیت سیاسی بر می گردد.

انحصار گرایی و تمامیت خواهی توام با استبداد و اختناق، تبعیض و تعصب بر مبنای هویت و تعلقات مختلف و متفاوت مذهبی، قومی، خانوادگی، روابط شخصی، زبانی، قبیله ای، حزبی، تنظیمی، محلی در اداره و مدیریت، فساد سیاسی است. بهره گیری از قدرت سیاسی و مقام دولتی در جهت اِعمال این تبعیض، به گسترش و تعمیم فساد سیاسی می انجامد.

فساد سیاسی با عدالت ناسازگار است و در موجودیت فساد سیاسی، ارادۀ سیاسی برای تحقق و تطبیق عدالت به محاق می رود و غایب می شود. در غیبت ارادۀ سیاسی، نه با فساد می توان مبارزه کرد و نه این مبارزه به پیروزی می انجامد.

در موجودیت فساد سیاسی، اداره و حکومت موثر، سالم، پاسخگو، قانونمدار و ملی شکل نمی گیرد. زیرا در نظام حاکم سیاسی آلوده در فساد سیاسی، عدالت و شایستگی برای اداره و مدیریت رعایت نمی شود. معیار گزینش و تعیین افراد در ادارات دولتی و حکومتی، رابطه و تعلقات خانوادگی، قومی، قبیله ای، محلی، گروهی، شخصی، زبانی، مذهبی، محلی و . . . . . . است.

در موجویت فساد سیاسی در یک دولت و نظام حاکم سیاسی حتی اگر سازو کار ها و نهادهای مبارزه با فساد و حکومت داری خوب وجود داشته باشد، نمایشی، غیر موثر و ریاکارانه است. افزون بر این، وقتی فساد سیاسی فضای ذهنی و رفتار عملی حاکمیتِ آلوده در فساد را شکل دهد، نگاه به فساد و فاسد، نگاه دو گانه و متضاد است. فاسد به دو دستۀ فاسد خودی و غیر خودی تقسیم می شود. فاسدان خودی در نظام حاکم باقی می مانند، جا عوض می کنند و از یک کرسی و مقام حکومتی به کرسی و مقام دیگر حکومتی تعویض می شوند، اما فاسدان غیر خودی بر کنار و طرد می شوند و گاهی به زندان می روند.

به دیگران بفرستید

دیدگاه ها در بارۀ این نوشته