آرمان مسعود و بازرگانان دین و سیاست
١٧ سنبله (شهریور) ١٣٨٩
شعار زیر در سنبله 1383 (سپتمبر 2004) ، که در سایت فارسی بی بی سی انتشار یافت ، در سومین سالگرد شهادت احمد شاه مسعود در وادی پنجشیر زادگاه او و نخستین پایگاه جهاد و مقاومت دوران مبارزه و مجاهدت موصوف نگاشته شده بود . در وادی پنجشیر که صد ها تن از جوانان و حتی پیر مردان آن به فرماندهی مسعود داو طلبانه جان دادند . در این وادی و خارج از آن که صدها تن از خانواده ها ، فرزندان خود را تحت فرمان او علی رغم احساس خطرمرگ به قربانگاه فرستادند . اما سه سال پس از نبود احمدشاه مسعود شاید از سوی یکی یا جمعی از آن مجاهدان دوران جهاد و مقاومت در زادگاه او نگاشته می شود:
مسعود شهید!
سودا گران آرمانت سیاه روی باد!
آنچی که از خواندن این شعار به ذهن می رسد این پرسش است که آرمان مسعود چه بود ؟ و سودا گران آرمان او کیها اند ؟ پاسخ به این پرسش ها را چگونه میتوان یافت ؟
هر چند هفته ی گذشته در آستانه ی نهمین سالگرد شهادت احمد شاه مسعود بر سر مزار او رفتم و به وادی پنجشیر سر زدم در مسیر راه چشمم به این شعار نخورد . آما پس از 9 سال شهادت مسعود ، آیا هنوز چنین شعاری را در زادگاه آن راد مرد آزادی و پایداری مطرح می کنند ؟ اگر در سومین سالروز شهادت احمد شاه مسعود فردی یا جمعی از مجاهدان و یاران او آرمان مسعود را تحقق نایافته دیدند و برای سوداگران آرمان او رو سیاهی طلب کردند ، آیا در نهمین سالروز شهادت وی آرمان او تحقق یافته است ؟
صالح محمد ریگستانی از همسنگران احمد شاه مسعود در کتاب " مسعود و آزادی " می نویسد که : « مسعود سی سال عمر خود را وقف این چهار آرمان کرد :
اسلام ،
افغانستان ،
مردم ،
و آزادی ! »
هر چند تذکر این چهار آرمان به عنوان آرمان سی سال مبارزه ی احمد شاه مسعود کلی گویی است و هر کسی می تواند آن را توجیه و تفسیر مختلف و متفاوت کند ، اما اگر از اسلام به عنوان آرمان مسعود ، تحقق ارزش های اسلامی چون : عدالت اجتماعی ، تقوی سیاسی ، امتناع و اجتناب از نواهی و پایبندی به اوامر دینی باشد ، آنرا به خصوص در میان شماری از یاران و همسنگران وارث جهاد و مقاومت او کمتر میتوان مشاهده کرد . از همین جهت است که سه سال پس از شهادت وی در زادگاه و مرکز جهاد و مقاومتش به سودا گران آرمان او نفرین روسیاهی می شود .
اگر احمد شاه مسعود سی سال عمر خود را برای افغانستان مستقل و آزاد صرف کرد که مردمش در این کشور آزاد و آرام باشند ، در امن و رفاه به سر برند و در سایه ی یک نظام عادلانه و سالم سیاسی زیست نمایند ، هنوز 9 سال پس از شهادت او افغانستان و مردمش از این آرمان فاصله دارند .
سی سال مبارزه و پایداری احمد شاه مسعود توام با سختی ها و دشواری های طاقت فرسا بود ؛ برغم آنکه او در این مبارزه ی طولانی و دشوار اشتباهات زیادی داشت .
سختی های احمد شاه مسعود در دوران مقاومت علیه طالبان و القاعده بیشتر از سالهای دیگر بود . امروز در افغانستان یش از چهل کشور دنیا نیروی نظامی دارند و در حمایت از دولت افغانستان به رهبری حامد کرزی علیه همان نیروهای می جنگند که 9 سال قبل احمد شاه مسعود به تنهایی می جنگید . مسعود در آن سالها تن به تمام سختی های مبارزه داد تا روزی دنیا حقانیت او را درک کنند و بپذیرند . او امید وار بود تا در چنین فرصت و روزگاری به آنچی دست یابد که آرمانش را می ساخت . اما وقتی آن فرصت رسید دیگر مسعود زنده نبود . و در نبود او وارثان و مدعیان راه و مقاومتش به آرمان وی پشت کردند .
احمد شاه مسعود در سالهای مقاومت علیه طالبان تلاش کرد تا جبهه ی مقاومت را در عرصه ی داخلی و خارجی گسترش دهد و به نحوی اشتباهات دوران حکومت مجاهدین را در کابل که گرفتار خصومت و درگیری های تنظیمی و قومی شده بود ، جبران کند . او در این امر با موفقیت گام برداشت . رهبران و فرماندهان مختلف قومی و حزبی از محمد کریم خلیلی و حاجی محمد محقق هزاره تا عبد الرشید دوستم و جنرال ملک ازبک ، عبد رب الرسول سیاف ، حاجی عبد القدیر ، عارف نورزایی و حتی حامد کرزی پشتون را جمع کرد تا علیه طالبان – القاعده و تجاوز پاکستان جبهه ی مقاومت را افغانستان شمول بسازد . اما پس از شهادت او که اوضاع دگر گون شد و حکومت در کابل از طالبان به جبهه ی مقاومت انتقال یافت ، وارثان جهاد و مقاومت او با انحصار و تصاحب کوتاه مدت چند وزارت خانه تلاش های وی را نقش بر آب کردند .
آنچی را که وارثان و مدعیان جهاد و مقاومت احمد شاه مسعود گام به گام در سالهای پس از سقوط طالبان و در درون حکومت کرزی انجام دادند تلخ تر و بد تر از نحستین اشتباه آنها در جهت تحقق آرمان مسعود بود . بد ترین و تلخ ترین خبط سیاسی آنها در زمان شکل گیری قانون اساسی جدید بود که تهداب نظام سیاسی افغانستان پس از سه دهه جنگ با حضور و حمایت وسیع جهان گذاشته شد . بسیاری از آنها در این زمان و سالهای پسین و تا اکنون هر کدام به تنهایی با تشتت و تفرق و از راه معامله و مجامله در صدد کسب منافع خود بر آمدند و از نام و خون احمد شاه مسعود در دسترسی به این منافع استفاده کردند . این منافع تنها به کسب ثروت افزون تر و کرسی دولتی برای خود شان و بیشتر از آن برای نزدیک ترین اعضای خانواده و اقارب نزدیک شان محدود می شد .
اکنون در پیامد این وضعییت و 9 سال پس از شهادت احمد شاه مسعود در حالی که آرمان او در جهاد و مقاومت تحقق نیافت و زحمات او در جهت شکل گیری جبهه ی مقاومت برای آزادی و عدالت اجتماعی در افغانستان متلاشی گردید ، طالبان و القاعده دو باره در پشت خانه ها و سنگر های مقاومت مسعود برای یک قتل عام وحشتناک اتراق کرده اند .
به دیگران بفرستید
دیدگاه ها در بارۀ این نوشته
محمد اکرام اندیشمند