۹ حوت (اسفند) ۱۳۹۳

توضيح
مردم ما وحشت و خشونت طالبان را با گوشت و پوست خود لمس، احساس و درک کرده اند. از خون پاک قربانيان بی دفاع در وجب وجب خاک ميهن لاله های خونينی دميده که پيام اين ظلم و ستمگری را به نسل های آينده می رسانند. در بارة طالبان زياد نبشته شده است؛ اما در اين نگاره فقط گوشه هايی از طرز حکومت استبدادی طالبان در عمل و به طور عينی در ولايت هرات به رشتة نگارش درآمده است؛ بی شک که می تواند ماهيت واقعی اين گروه را در عمل هويدا سازد.

مقدمه

از طالبان پديدة مبهم و پيچيده‏يی ساخته اند تا در راستای اهداف منطقه‏ای، بين‏المللی و داخلی خود بهتر از آنها استفاده کنند. تجارب تلخ نشان داده است که بار جنگ و ناامنی و بی‏ثبات‏سازی کشور توسط طالبان بيشتر از همه کمر مردم فقير و مظلوم افغانستان را شکسته است. برای شناخت طالبان نياز به درک و تحليل استراتيژيک منطقوی و بين‏المللی می‏باشد؛ زيرا ضـرورت وجـودی طالبان با اهداف استراتيژيک منطقوی پاکستان، عربستان سـعودی، بريتانيا، ايالات متحدة امـريکا و هـم پيمانـان آنها گـره خورده است.         
در اين نبشتة مختصر به ابعاد بين‏المللی و منطقوی طالبان پرداخته نشده است؛ بلکه بيشتر به عملکر واقعی و اجرايی طالبان در هرات اختصاص دارد. معلومات و مطالب اين نوشته در زمان حکومت طالبان بر مبنای مشاهدات عينی نويسنده، مشاهدات عينی کسانی که در آن دوره زندگی می‏کردند، مصاحبه با هراتيان و اخبار راديو و روزنامة همان وقت استوار می‏باشد.
مطالب اين اثر به مثابة مشتی نمونة خروار می‏تواند چهرة واقعی طالبان و ماهيت حکومت استبدادی آنان را آشکار سازد. همچنان از لابلای معلومات متذکره می‏توان به مظلوميت و محروميت مردم هرات در آن دوره پي برد. اميدوارم اثر حاضر بتواند ماهيت اصلی اين گروه را برای خوانندگان روشن سازد و به مردم کشور آگاهی فشرده‏ای ارايه کند . در اخير از خوانندگان محترم آرزومندم که از انتقادات و پيشنهادات سازندة خود دريغ نورزند.

ورود طالبان به شهر هرات

پس از شکست آخرين مقاومت قواي مشترک هرات و کابل در برابر هجوم برق آساي نيروهاي طالبان در منطقة شاهبيد ادرسکن زمينة ورود طالبان به شهر هرات فراهم شد. سران حکومت محلي هرات و هيئت بلند رتبة دولت برهان‏الدين رباني بعد از متواري شدن قواي موصوف روحية خود را از دست دادند. از شهر و مردم و امکانات وافر نظامي و اقتصادي دفاع نکردند؛ هزاران نيروي مسلح را بي‏سرنوشت رها کرده و به فکر نجات جان خود شدند. آنان در شب سه شنبه 14 سنبله 1374 خورشيدي به کشور ايران فرار کردند. طالبان بدون هيچ‏گونه مقاومتي وارد شهر شدند. فقط در پايان شب فير گلوله‏هايي براي لحظاتي کوتاه سکوت را شکست.

سيماي عمومي شهرهري در روز سه شنبه نخستين روز ورود طالبان از قول شاهد عيني: ساعت هشت و نيم صبح بود که از منزلم واقع درپاي مسجد جامع بزرگ هرات بيرون شدم و جهت ديدن اوضاع در سرک‏هاي شهر به گردش آغازيدم.

در مقابل قومانداني امنيه براي نخستين بار چشمم به چهرة يک جنگجوي طالب که با منديل سياه، پيراهن بلند و تنبان گشاد ملبس بود، افتاد. تويوتاهاي مزين با مرمي‏هاي راکت خبر از حرکت نظامي جديد و جنگ سرعتمند ديگري می‏داد. دورة دسته‏هاي مسلح پياده گرد و سنگرنشين مجاهدين و تانک‏هاي سنگين و زيل‏هاي کند روسي به سر رسيده بود. طالب راکت به دوش و شلاق به دست تويوتا سوار در حقيقت سنبل نبردي تازه و مرحلة جديدي بود.

در مراکز حساس و مهم شهر تعدادي از اين قوا مستقر شده بودند. در کنار درب غند نظم جهادي که تا ديروز مرکز فرماندهي نيروهاي امنيتي و نظامي فعال شهر محسوب می‏شد و هزاران نيروي مسلح در اختيار داشت، فقط يک نفر طالب نوجوان نشسته بود و از مجاهدين مسلح سابق اثري ديده نمی‏شد. در جنوب دفتر ولايت هرات به تعداد 20 نعش بي‏جان نيروهاي بي‏سرنوشت کابلي به روي زمين افتاده بودند که شب هنگام حين ورود طلبه‏ها از نابلدي به قتل رسيده بودند.

مردم شهر هرات با حيرت و تعجب به بازارها ريخته و قواي پراکنده و گرد زدة طالبان را تماشا می‏کردند. از وقوع بسيار سريع حوادث جاري گيج و منگ به نظر می‏آمدند. اگرچه به غم شکست قوماندان‏هاي سابق نبوده و از حکومت مجاهدين دل خوشي نداشتند؛ ليکن از قواي طالبان احساس بيگانگي می‏کردند. شوخي کنان باهم می‏گفتند که چه گونه اردو و پشتو ياد گيريم. قندهاري‏هاي ساکن شهر هري خوش و خندان در جاده‏ها موتر دواني می‏کردند و با طالبان همکاري مستقيم داشتند.

بيشتر دوکان‏هاي بازار شهر بسته بود. بعد از چاشت دوکاني را باز نديدم. ديگرگاهان بازارها خلوت شده بود. مردم بسيار خسته و افسرده معلوم می‏شدند. مثل اين‏که اندکي به خود آمده و به حال و آينده مي‏انديشيدند. از چهره‏هاي خاکزده و رنجور شان هويدا بود که به آينده هيچ اعتمادي ندارند. به نظر می‏آمد که از زير ناودان بر خاسته و در زير شرشره نشسته اند. از صحبت با اقوام و خويشان چنين بر می‏آمد که زنان و دختران تحصيل کرده از همه بيشتر نگران بودند. در اين روز هيچ نوع درگيري و ناامني رخ نداد. مردم هرات در يک نوع سکوت، ابهام و سردرگمي روز را به شب رسانيدند.

در شهر آوازه بود که دو لب شاهراه هرات‏ادرسکن و ادرسکن‏گرشک پر از اجساد کشته‏گان هراتي و کابلي است؛ آنان در جنگ با طالبان کشته شدند؛ کسي از ترس طالبان جرئت جمع‏آوري و دفن اين اجساد را ندارد. اين سنگدلي و بي‏رحمي طالبان در پايان روز بر ترس و نگراني مردم بسي افزوده بود.

آغاز حکومت طالبان در هرات

پس از ورود طالبان به شهر هرات نظم حکومت سابق به کلی بهم ريخته بود و در حدود 11 الي 12 هزار قواي مسلح قول اردو، قواي چهار زرهدار، لواي سرحدي، غند نظم جهادي، فرقة هفده، قومانداني امنيه و ماموريت‏هاي نواحي شهري به سبب فرار سران نظامي و حکومتي هرات متلاشي شده بودند.

در گام نخست شوراي علماي هرات (که در زمان اسمعيل خان از وفادارترين و نزديک‏ترين کانون ديني به حکومت محلي اين ولايت محسوب می‏شد و رئيس آن از مدافعان مجاهدين بود)، پيشتر از همه به استقبال طلبه‏ها شتافت و مولوي خداداد به نمايندگي از شورا، وفاداري خود را به طالبان اعلان نمود.

پالسي حکومت طالبان با صدور اطلاعيه‏هاي راديويي به سمع مردم هرات رسانيده می‏شد. به تاريخ 15 برج سنبله 1374 اطلاعيه 6 ماده اي توسط شوراي مشترک علماي هرات و طالبان از طريق راديو هرات پخش شد که متن آن به شرح زير است:

1. هيچ کس حق ندارد به طور انفرادي و هيئت به بهانة تهلاشي(بازرسي) داخل منزل مردم شود.
2. هيچ کس حق ندارد بدون اجازة ولايت موتر شخصي کسي را بگيرد و اگر گرفته باشد بايد دوباره به مالکش بر گرداند.
3. مامورين و کارکنان دولتي مکلفيت دارند از اموال و دارائي ادارة مربوطة خود توسط نوکريوال محافظت کنند.
4. امنيت شهر از طرف برادران طلبة کرام گرفته می‏شود و قابل تشويش و نگراني نيست.
5. جزئي ترين مداخله به اموال شخصي و دولتي پيگرد شرعي دارد.
6. قيود شبگردي از ساعت 9 بجة شب تا ساعت 4 صبح بر قرار است.

اطلاعية شوراي عالي طلبه‏ها: تمام معلمين و متعلمين ذکور مکاتب از روز پنجشنبه 16 برج سنبلة 1374 برسر درس و تعليم خود حاضر شوند.

چنان‏که از متن اعلاميه پيداست، طالبان به طور رسمي زنان و دختران را از حق تعليم و تعلم در مکاتب محروم کردند. اين اطلاعيه قلوب زنان و دختران هراتي را که به علم، معارف و تحصيل عشق مي‏ورزيدند نه تنها شکست؛ بلکه تمام اميدهاي آنان را به يأس مبدل کرد.

ابلاغية شوراي نظامي طلبه‏ها: تمام کارکنان نظامي و ملکي روز پنجشنبه 16 برج سنبله بر سر وظايف خود حاضر شوند، در غير آن مطابق قانون با آنها برخورد می‏شود.

اطلاعية طلبه‏هاي کرام و رياست محاکم

1. تمام مأمورين قضائي شهر و ولسوالي‏ها برسر وظايف خود حاضر شوند.
2. عارضين محترم از تقديم عرايض حقوقي خود الي 15 روز خودداري کنند.

ادامه دارد

نام

دیدگاه

جای حرف دارید.

شمارۀ رَمز را وارد کنید. اگر زمان اعتبارش تمام شد، لطفا صفحه را تازه (Refresh) کنید و شمارۀ نو را وارد کنید.