نتایج اولیۀ انتخابات ۱۳۹۳ ریاست جمهوری افغانستان و احتمالات بعدی آن

٨ ثور (اردیبهشت) ۱۳۹٣

نتایج اولیهء انتخابات اعلان شد که مطابق ارقام اعلان شدهء کمیسیون انتخابات هیچ کس برنده انتخابات نیست ولی مطابق همین ارقام دکتورعبدالله در مقام اول، دکتور احمدزی در مقام دوم، دکتور رسول در مقام سوم و استاد سیاف در ردیف چهارم قرار دارند و اقایون هلال، شیرزوی، سلطانزوی و ارسلا بالترتیب بعد ایشان.(* ضمیمه شماره 1 دیده شود)

 درین نوشتهء کوتاه مکثی میکنیم بر پروسهء انتخابات و نتایجی که برون داده شد و اینکه بعد ازین چه خواهدشد؟

1- انتخابت منحیث یک روند دموکراتیک در افغانستان جای پای بازکرده است.

حضور ملیونی مردم در روز انتخابات بخصوص سهمگیری فعال جوانان و زنان با وجود تهدیدات امنیتی درین پروسه نه تنها برای سیاستگران افغانستان بلکه برای سیاسیون سراسر گیتی غیر قابل باور بود. همه شاهد بودیم که حتی پیرزنان و پیر مردان کشور نیز خود را کشان کشان تا پای صندوقهای رای دهی رسانیدند. معنی اول این اشتراک اینست که مردم از رژیم فساد پرور امروزی به تنگ امده اند و از "برادران ناراضی" نیز بیزار اند. معنی دومش این است که جامعهء افغانستان سیاسی تر شده و انتخابت منحیث یک روند دموکراتیک در افغانستان جای پای خود را بازکرده است و مردم دیگر "بلی صاحب" گویان نیستند. با همه تلاشها مافیای قدرت نتوانستند کاندید یا کاندیدهای مورد نظر خود را بر مردم تحمیل کنند. مردم با صراحت به قدرتمندان گفتند که: "ما دولتی نمیشویم بلکه دولت باید مردمی شود".[1]

2- انتخابات و چالشهای قومی

افغانستان کشوری است که از آغازین روزهای موجودیت خود منحیث یک کشور از چالشها، نابرابریها و شگافهای قبیلوی، قومی، مذهبی، زبانی و حتی سمتی و منطقوی رنج برده است ولی اینرا نیز تاریخ در حافظه دارد که همین مردم با همه اختلافات خود روزی که سرنوشت کشور واحد شان مطرح بوده همه اختلافات را کنار گذاشته و پهلو به پهلوی هم از وطن دفاع نموده اند. این شگافها طی سه دهه جنگ بخصوص طی دهه ۹۰ ترسایی عمیق تر شد. مثلا دو قوم همزبان و هم فرهنگ تاجیک و هزاره که در طول تاریخ باهم زیسته و تمدنهای مشترک آفریده اند و کمترین اختلافی میان انها وجود نداشت به جنگ و دشمنی کشانیده شدند. انتخابات کنونی اگر هیچ امتیاز دیگری نداشته باشد اقلا این حسن را داشت که شگاف ایجادشده طی دههء ۹۰ میان تاجیکان و هزاره ها را به پیمانهء وسیعی مرمت کرد. درین راستا نقش استاد محقق شایان تقدیر است. همچنان قرار گرفتن جنرال دوستم در پهلوی دکتور احمدزی نیز بی اعتمادی میان پشتونها و ازبیکها را کاهش خواهد داد. خوشبختانه با وجود همه رقابتها روحیهء همدیگر پذیری میان تاجیکها و پشتونها بخصوص قبایل درانی آن همیشه موجود بوده است.

اگرچه در این انتخابات نیز رای ها بیشتر بر اساس سمت، قبیله و قوم بود ولی نتایج اعلان شده نشان میدهد که مردم خیلی کمتر از پیش به انتخابات از زاویه قوم و سمت نگریسته اند. همینکه هریکی از کاندیدان بخصوص دو، سه کاندید پیشتاز از همه اقوام و مناطق کشور رای اورده اند برهان قاطع بر این حقیقت است. در کشوریکه طی دهه ها از شگافهای عمیق قومی، قبیلوی، مذهبی و سمتی رنج برده است؛ این دست آورد کمی نیست. کما اینکه ما در رسیدن به ان مرحله که مردم به برنامه ها و پروگرامها رای بدهند هنوز راه دور ودرازی را در پیش داریم.

3- چالشهای انتخابات

بزرگترین چالش انتخابات مسئله امنیت انتخابات بود که بر اساس همکاری مردم و بیداری و تلاش نیروهای مسلح کشور بخوبی وبا امنیت بالنسبه کامل به انجام رسید.

 دومین چالش دست اندازی به آرای مردم است که شامل، تخطیها، تخلفها، و تقلبات گسترده و سازمان یافته میشود. باوجود آنکه گفته میشود درین دور انتخابات تخطیها و تقلبات کمتر بوده است ولی اسناد و حقایق نشر شده در مطبوعات و صفحات انترنیتی نشان میدهد که درین دور انتخابات تقلبات سازمان یافته بمراتب بیشتر از دو دور قبلی بوده است. شاید یکی از دلایل ان این باشد که در دو دور قبلی از قبل معلوم بود که چه کسی برنده است. در دور اول انتخابات را ملل متحد که دونر اصلی آن ایالات متحده است در دست داشت و از قبل معلوم بود که کاندید امریکایی چه کسی هست و در دور دوم نیز باوجود انکه آقای کرزی برنده نبود توسط جان کری نمایندهء ایالات متحده برنده اعلام شد. در دور اول تخلف یا تقلب جدی بر سر رنگِ بود که در زمان رای دهی بکار برده شده بود و قابل پاک کردن بود و از ان طریق یک نفر قادر بود برای کاندید مورد نظرش چندین بار رای دهد. من در همان سال مقالهء مفصلی تحت عنوان "یک رنگ و هزار نیرنگ" نوشته بودم که هنوزهم در سایتهای انترنیتی قابل دریافت است.[2] به علاوه سازماندهی متعلمین و منسوبین وزارت تعلیم و تربیه وسایر موسسات دولتی برای رای دادن به کاندید معین و دستبرد به رای پناهندگان افغانستان مقیم ایران و پاکستان. در دور دوم بزرگترین منبع تقلب حوزه های رای دهی خیالی بود که بنابر نبود امنیت در برخی مناطق کشور اصلا حوزه یی باز نبود ولی صندوقهای رای دهی بنام ان حوزه ها به نفع کاندید حکومتی پر گردید. ولی درین دور به علاوه اشکال قبلی تقلب، تقلب بزرگتری بنام کمبود اوراق رای دهی  سازماندهی گردید و صدها هزار رای دهنده از حق قانونی و مدنی خود محروم گردیدند. از کمیسیونهای انتخابات و شکایات ایکه اکثریت قریب به اتفاق اعضا و روسای انها نامستقل و وابسته به هرارشی قدرت اند، نباید انتظار یک انتخابات پاک و شفاف را داشت.

4- برندگان انتخابات

در یک انتخابات شفاف و متکی بر معیارهای دموکراسی هیچ کسی بازنده نیست. فقط یک برنده وجود دارد و انهم مردم و آرای ایشان است. ولی متاسفانه چنین نشد و تقلبات گسترده به اشکال گونه گون آن سازماندهی گردید. ولی هنوز هم توقع برده میشود که کمیسیون شکایات انتخاباتی که در مستقل بودن رئیس و برخی از اعضای آن شک وجود دارد؛ با انصاف برخورد کنند و رای های مشکوک، باطل و قرنطین شده را مورد بررسی قرار داده و رای پاک را از ناپاک تفکیک نمایند. احتمال ان هنوزهم وجود دارد تا در همین دور اول برندهء انتخابات معین گردد. شاید کمتر کسی شک داشته باشد اگر بررسی صادقانه صورت گیرد دکتور عبدالله برندهء دور اول انتخابات است. در غیر آن انتخابات بر اساس ارقام ارائه شده فعلی باید به دور دوم کشانیده شود.

5- دور دوم انتخابات و عواقب آن

دو کاندید پیشتاز یعنی دکتور عبدالله و دکتور احمدزی باید در دور دوم با هم رقابت کنند. باوجود انکه تفاوت بین آرای دکتور عبدالله و دکتور احمدزی خیلی زیاد یعنی 13.4% است ولی هنوز هم اقای احمد زی به پیروزی خود پا می فشارد. اگر در دور دوم هم نتایج یا همین اختلاف یا کمتر از ان باشد شکست را نخواهد پذیرفت. اگر نتایج دور دوم برعکس باشد یعنی ارای احمدزی بیشتر از عبدالله باشد در آنصورت دکتور عبدالله نیز بصورت قطع آنرا نخواهد پذیرفت و در نتیجه کشور بسوی کشمکش و بحران خواهد رفت زیرا هردوجناح علاوه بر ارای معین مردم دارندهء گروپهای ملیشیایی نیز هستند.

اگر قرار باشد دور دوم انتخابات دایر گردد احتمالا شش کاندید ایکه در رده های بعدی قرار دارند به یکی ازین دو کاندید بپیوندند و ائتلافهای جدیدی شکل بگیرد. با در نظرداشت گذشته وتفکرات این کاندید ها پیش بینی میتوان کرد که آقایان زلمی رسول، استاد سیاف و گل آقا شیرزوی و احتمالآ سلطانزوی به تیم داکتر عبدالله بپیوندند و اقایون هلال و احتمالآ ارسلا به تیم دکتور احمدزی. درینصورت نیز تیم دکتور عبدالله از چانس بیشتر برای برنده شدن برخوردار خواهد بود. حتی اگر شخص استاد سیاف و زلمی رسول به تیم دکتور عبدالله نپیوندند، معاونین و اعضای تیم انتخاباتی ایشان به دکتور عبدالله خواهند پیوست. خطر در انست که انتخابات در دور دوم بیشتر قومی و منطقوی خواهد شد و هرتیمی که برنده شود به چالشهای بیشتر از پیش قومی و منطقوی مواجه خواهد شد و حکومتی که می سازد ناکامتر از حکومت کنونی خواهد بود. که این مسئله برای متحدین بین المللی افغانستان نیز غیرقابل پذیرش خواهد بود. گزینهء رفتن انتخابات به دور دوم بیش از انکه برای افغانستان و رای دهندگان یک گزینهء ناخوش آیند باشد، برای امریکا ومتحدین آن نیز چندان خوش آیند نیست چون ایشان علاوه بر سهمگیری در تامین امنیت اتنخابات باید مصارف میلیونی آنرا نیز بپردازند.

حالا یکی از سناریوهای احتمالی این است که آقای احمدزی که میداند در دور دوم هم برنده نیست به چانه زنی و رفتن به دور دوم تا آخرین روزها پافشاری خواهد کرد تا برای خود و همکارانش در حکومت آینده جای پایی باز کند و بالنتیجه در اخرین دقایق از رفتن به دور دوم منصرف خواهد شد.

سناریوی دیگر میتواند این باشد که انتخابات به دور دوم میرود و آقای احمدزی با سازماندهی تقلبات گسترده ( انهم در صورتیکه حامیان فعلی اش در کمیسیون انتخابات و شکایات انتخاباتی باقی بمانند و حامیان بین المللی افغانستان نیز از وی حمایت کنند) به پیروزی رسانیده خواهد شد و دکتور عبدالله  شکست رابنابر فشار خارجی طی یک کانفرانس مطبوعاتی مثل دور قبلی با چشمان پر اشک پذیرا خواهد شد. درسناریوی دومی باوجود انکه احتمال ان کمتر است ولی راه حل نیست چون از قرار معلوم اگر دکتور عبدالله هم از مقاومت دست بکشد حامیانش دست نخواهند کشید و کشور بسوی بی ثباتی و بحران داخلی سوق داده خواهد شد.

امیدوارم چنین نشود و کشور بسوی بحران بیشتر نرود.

یـــــــــــا هـــــــــــــو

*- ضمیمه شماره 1

نتایج اولیه انتخابات ریاست جمهوری افغانستان

نام

دیدگاه

جای حرف دارید.

شمارۀ رَمز را وارد کنید. اگر زمان اعتبارش تمام شد، لطفا صفحه را تازه (Refresh) کنید و شمارۀ نو را وارد کنید.