ضرورت توجه وزارت اطلاعات و فرهنگ به حفظ موارث ملی
١١ عقرب (آبان) ١٣٩٢
افغانستان با داشتن ریشه های عمیق تاریخی و فرهنگی یکی از نادر ترین و برجسته ترین کشورهای جهان است که با داشتن رسم ها و آئین های دیرینه، طرز تفکر و نحوه نگرش شان در برخوردی با خدا و جهان، زندگی و مرگ، دوستی و دشمنی، عشق و نفرت و بسا از مسایل و پدیده ها با سایر ملت های جهان متمایز و مجزا به نظر می رسد، دقیقا همان طوری که ملت ها از فرهنگ و رفتار های جمعی شان درک و شناخته می شوند، افغانستان نیز از جمله کشورهای است که با داشتن تاریخ کهن (تحت نام های آریانا – خراسان – افغانستان)، فرهنگ و عنعنات غنی اش در تناسبی با نحوۀ زندگی انسان های نخستین، مهمترین دریچه تحقیق برای پژوهندگان تاریخ و فرهنگ بشری در سطح جهانی است که همسویی و هم طرازیی با یونان، روم، بین النهرین، مصر و هند دارد.
فرهنگ یکی از مباحث پیچیده و دراز دامن در حیطه علوم انسانی است که دامن زدن به آن نیاز به دقت و تفحص زیاد دارد و همین طور ادامه بحث در ورای از سلایق و علایق نیاکان ما در گذشته بحث وسیعی است که درین مقال ضروری نمی نمایاند ولی با آن هم پرداختن به ارزش های موارث گذشته و حفظ و بقای آن از کلیدی ترین مباحث هنجاری است که باید با دقت تمام به آن نگریسته شود که در ادامه این بحث به یکی از ارزنده ترین موارث گذشته تحت عنوان جشن "بُزکَشی" در افغانستان پرداخته می شود.
جشن بزکشی یکی از ورزش های کهن و باستانی کشور ما است که در گستره جهان تنها با نام افغانستان گره خورده است و تداوم این برنامه ورزشی کهن که در بسا از مراسم شادی بخش و جشن های ملی و اعیاد در گوشه گوشه ای از کشور ما کارایی دارد، ریشه عمیقی در روحیه حماسی، عیاری و سلحشوری باشندگان این مرز و بوم داشته و ممثل عمده ترین موارث نیاکان و گذشتگان ماست که یاد آور پهلوانی ها، نیزه زنی ها، تیر و کمان اندازی ها ، شمشیر زنی ها و سپر بازی ها و سوار کاری ها و... را با هلهله ها و هیاهوی میادن نبرد با طنین چکاچاک شمشیرها و چشاچش نیزه ها در برابر دشمنان و بیگانگان با روحیه واحد ملی رقم زده است. این ورزش باستانی اراده عظیم روحی و توانایی های جسمانی ساکنان این حیطه جغرافیای سیاسی را متبلور ساخته و با برجستگی خاص بازتاب می دهد، به عنوان یک بخشی از افتخارات گذشته ما است که نسلهای آینده ما را با فرهنگ و عنعنات غرور آفرین تاریخ گذشته به شکل زنده و ریالیستیک آن آشتی داده و نسبت به جریان های حماسی، اساطیری، پهلوانی و تاریخی پدران ما در زمان های دور و دراز دلگرم می سازد از یک سو و ایجاد روحیه خوشبینانه تری نسبت به زمان حال و آینده ایجاد می نماید از سوی دیگر ارزش اهم واساسی دارد، که با تاسف در دنیای امروز افغانستان با تاثیر پذیری از زندگی ماشینی و توجه افراطی به مادیات و کم توجهی مقامات مسئول، با وجودی که این ورزش باستانی وتاریخی علاقمندان خود را تا هنوز داراست ولی آن هیبت و شدت دیرینه خود را تا جای نسبت به گذشته از دست داده است.
از آنجای که فولکلور و عنعنات یک ملت متضمن حیات فکری و بقای استراتژیک همان ملت در عرصه فرهنگ، اجتماع و سیاست به حساب می آید، در شرایط حاضر ایجاب می نماید که با دیدگاه محتاطانه نسبت به موضوع نگریسته شود تا این موارث گرانبها، که به بهانه های مختلف روحیه همدلی و برادری را با مولفه های مبرم ملی، میان تمام اقوام ساکن در کشور تشدید می نماید و از طرفی هم منحیث یک خط و اصل میان ملت از هم پاره پاره و متلاشی شده افغانستان که بنا به دلایلی، اربابان قدرت میان اقوام باهم برادر افغانستان تحت عناوین مختلف شکاف های بزرگ اجتماعی را ایجاد کرده اند، با چنگ زنی به چنین هنجار های مشترک، فاصله های بمیان آورده را با جنبه های اشتراکی افغانستان شمول، می توان باهم وصل نمود .
چنانچه تاریخ و گذشت زمان دقیقا منحیث ماشین خودکار ضبط حوادث، بایگانی کننده کردار خوب و بد و سنجشگر اعمال ما در تمام زمینه ها خواهد بود و مانند آیینه تمام نما، رفتار های زمان حال ما را در برابر آیندگان ما به صورت شفاف انعکاس خواهد داد، دولت مردان کشور را در برابر چنین مقوله یی قرار داده و از وزارت اطلاعات و فرهنگ و سایر وزارت خانه های ذیدخل دولت جمهوری اسلامی افغانستان در موضوع و شخصیت های بزرگ ملی و فرهنگ دوست و علاقمندانی به موارث نیاکان پر افتخار گذشته و باورمندانی به تحکیم پروسه ملی صمیمانه تقاضامندم که در زمینه حفظ و بقای چنین موارث گران بها، نهایت همت و کمال شان را به خرچ دهند تا نسلهای بعدی ما در یک میدان بی ریشگی حسرت نداشتن عنعنات و تاریخ های شفاهی گذشتگان خویش را نخورده و مثل سایر خائنان وطن فروش و آفت های بزرگ در ابعاد مختلف پروسه های ملی، فرهنگی، تاریخی و عنعنوی مورد لعن و نفرین آیندگان خویش قرار نگیریم.
و من الله توفیق
با احترام
محمد ظاهر فایز استاد دانشگاه بامیان
به دیگران بفرستید
دیدگاه ها در بارۀ این نوشته
محمد ظاهر فایز