گزارش مختصر همایش "ریشه یابی بنیادهای مذهبی و فکری طالبان"

١٦ ثور (اردیبهشت) ١٣٩٢

کانون مطالعات و پژوهشهای خراسان به سلسلهء برگزاری همایش ها و سیمینارهای علمی- پژوهشی خود به تاریخ 28 اپریل 2013 میزبان همایشی تحت عنوان "ریشه یابی بنیادهای مذهبی و فکری طالبان" در دانشگاه بربیک (Birkbeck University) لندن بود. همایش ساعت چهارونیم عصر به اشتراک حدود یکصد و پنجاه تن از دانشمندان، پژوهشگران، دانشجویان و فرهنگیان برگزار شد.

همایش به گردانندگی مجیب الرحمن رحیمی و تلاوت آیاتی از قرآن مجید توسط قاری سید ادریس هاشمی آغازگردید. سپس محترم پروفیسور لعلزاد رییس دوره ای کانون طی سخنان کوتاهی مهمانان را خیرمقدم گفت و از تشریف آوری محترم خواجه بشیراحمد انصاری در برنامه قدردانی نمود.

آنگاه سخنران اصلی همایش محترم خواجه بشیراحمد انصاری نویسنده و پژوهشگر در قسمت اول برنامه به تفصیل به ریشه یابی بنیادهای فکری و مذهبی طالبان پرداخت. وی با سپاسگزاری از کانون آغاز و به صورت منسجم بحث مشروعیت زدایی دینی از حرکت طالبان را با تقسیم بندی به بخش های مختلف پی گرفت.

در بخش اول آقای انصاری بحث در مورد ریشه یابی فکری و مذهبی طالبان را با نگاهی به ظهور و تبارشناسی فکری این حرکت آغاز نمود. آنگاه با مطرح نمودن این سوال: چه بودیم و چه شدیم؟ به نقش خراسانیان در اعمار تمدن اسلامی پرداخته و از جایگاه برجستهء رای در برابر روایت در خراسان سخن گفته و به عنوان نمونه از سامانیان به مثابهء بازتاب سیاسی یک فرهنگ یاد کرد.

در بخش دوم انصاری از تمدنی در سراشیب سقوط و ادامهء سیرنزولی این روند سخن گفت. مبارزه با عقل، بستن دروازهء اجتهاد، ترویج تصوف زندگی گریز، صاعقهء ظهور قبایل مغول، سقوط خلافت عثمانی، سقوط بخارا و سمرقند، رسیدن استعمار به هند، کشف نفت و اسلام مسلح را از عمده ترین ویژگی های این دوره برشمرد.

در بخش سوم انصاری از طالبان به عنوان عصارهء هشت قرن عقب ماندگی یاد نمود و با برشمردن ویژگی های ذیل برای خوارج:

1. ادعای تقوایی بیشتر از پیامبر
2. ذهنیت قبیلوی
3. بغاوت مسلحانه
4. تحجر فقهی
5. ملیتاریزم
6. انتقام
7. عقده طبقاتی
8. ایدیولوژی بیابانی
9. امر به معروف و نهی از منکر

10. تسمیه دینی

طالبان را در یک حرکت مقایسوی مساوی به خوارج دانست. در همین راستا او از سابقهء خوارج در افغانستان و ظهور مجدد این جریان در این سرزمین صحبت کرد.

در بخش چهارم و اخیر انصاری با مطرح نمودن این سوال: پس چه باید کرد؟ به ارایهء راه حل و چگونگی برخورد با این پدیده پرداخت. در این راستا او راهکارهای ذیل را برای مبارزه با این گروه پیشنهاد و هریکی را جداگانه مورد تجزیه و تحلیل قرارداد.

1. شناخت این پدیده
2. سرود ملی این ملت
3. روشنگری
4. استفاده از قدرت نرم
5. تشکلی قانونمند  اطاعت
6. بازگشت به خویشتن
7. امید

بعد از یک وقفه، قسمت دوم برنامه یعنی پرسش و پاسخ همایش آغاز گردید. اشتراک کننده گان با ابراز نظر های منتقدانه و پرسش های علمی به غنای بحث افزودند و آقای انصاری با حوصله مندی به پرسش ها پاسخ داد. سابقهء تاریخی افراط گرایی با اتکا به متون دینی و چگونگی برخورد با این میراث، تنوع قرائت های دینی و مشکل ترجیح قرائتی برقرائت دیگر، حکومت دینی یا سیکولار، برگشت به گذشته راه حل یا افزودن گرهی برمشکلات و سدی فرا راه حرکت به پیش، طالبان و قابلیت پذیرش مبارزهء نرم یا فرهنگی و بالآخره مقابله با طالبان با استفاده از زور یا قدرت سخت از عمده ترین پرسش ها و مواردی بودند که در قسمت دوم همایش از سوی اشتراک کنندگان مطرح گردید. کنفرانس که به ساعت 16:30 عصر آغاز یافته بود به ساعت  21:00 شام به پایان رسید.

کانون در نظر دارد به زودی فلم همایش را با استفاده از "یوتیوب" به دسترس علاقمندان قرار دهد.

نام

دیدگاه

جای حرف دارید.

شمارۀ رَمز را وارد کنید. اگر زمان اعتبارش تمام شد، لطفا صفحه را تازه (Refresh) کنید و شمارۀ نو را وارد کنید.