دو اثر از شادروان غبار: "افغانستان و نگاهی به تاریخ آن" و "احمد شاه بابا"

٢٠ دلو (بهمن) ١٣٩١

فرستنده: داکتر لعلزاد

یادداشت خراسان زمین:

این دو اثر شادروان میر غلام محمد غبار را که از جملۀ کار های آغازین ایشان به شمار میروند، جناب داکتر لعلزاد بدون هیچ تبصره یا دیدگاهی به خراسان زمین گسیل داشته اند، تا پژوهشگران ارجمند خود بخوانند و تحلیل علمی بفرمایند. از جناب لعلزاد سپاسگزاریم.

با خوانش این آثار شاید در ذهن خواننده برداشت نستباً متفاوتی از شادروان غبار پدید آید. چون این آثار را غبار جوان به گفتۀ خودش برای دولتمردان محمدزایی مینویسد. کتاب "افغانستان و نگاهی به تاریخ آن" را در سال ١٣١٠ که برابر با دوران دکتاتوری محمد نادر شاه است، در مجلۀ کابل به نشر میرساند. و کتاب "احمد شاه بابا" را چنانیکه خودش بیان میدارد، در سال ١٣١٧ به خواست سردار محمد داوود که در آن زمان نائب الحکومه و قوماندان نظامی ولایت قندهار است مینویسد. در این آثار خواننده با ترکیب های چون "دولت صفاری افغانی" و "سلطنت غزنوی افغانی" و امثالهم برمیخورد، که تاکید و یا حتی میشود گفت لجاجت دولتمردان محمدزایی را برای گنجانیدن واژه های "افغان" و "افغانی" در تاریخ کشور بیان میدارند.

البته غبار پسان ها با نشر کتاب "خراسان" و "افغانستان در مسیر تاریخ"، به ویژه جلد دوم آن، تا آنجا که در زیر ساتور دکتاتوری خاندان نادرخانی برایش ممکن بود، کوشش نمود تا بیشتر علمی و کمتر حکومتی بنویسد، که خوانندگان خود از این امر آگاهند. آثار بعدی او حتی مورد برآشفتگی همان سردار محمد داوود و دیگر دولتمردان وقت قرار گرفتند و ممنوع اعلان شدند. غبار چندین سال عمرش را نیز در زندان محمدزاییان سپری نمود.

نکتۀ قابل تأمل دیگر این است که میر محمد صدیق فرهنگ و استاد خلیل الله خلیلی نیز که مانند غبار زمانی از مقربین دربار محمدزایی بودند، هنگامی که به بیرون از مرزهای کشور مهاجر شدند و فرصت و فضای آزاد آفرینش برایشان میسر شد، آثار ماندگار "افغانستان در پنج قرن اخیر" و "عیاری از خراسان" را آفریدند. نمیدانیم اگر برای غبار هم چنین فرصتی دست میداد تا چه اندازه متفاوت از آنچه نوشته بود مینوشت...!

برای خوانش این آثار به شکل پی دی اف، به پیوند های زیر اشاره کنید:

١ - افغانستان و نگاهی به تاریخ آن

٢ - احمد شاه بابا

به دیگران بفرستید

دیدگاه ها در بارۀ این نوشته

Kohyar	22.02.2019 - 02:01
داکتر لعلزاد تاریخ دفن شدهء سرزمین مانرا از زیر خاک بیرون کشیده ، سیقلش میزند ، روشنش میسازد ، بمطالعهء ما میسپارد ، سپاسگزارم ازین توجه شان

همايون	22.02.2019 - 04:03
من کاملا مخالف اين نوشتار هستم. چهون اګر اين کتاب ها جعل باشد کتاب بنام احمدشاه ابدالي نویسنده داکتر ګندا سېنګ هم در بيشترين اين هم نظر است و کدام تفاوت خاص نهدادر. و ماند ګپ سوري و لودي اګر بر کتاب بنام تاريخ داوودي نویسنده عبدالله مغل رجوع کنید خواهد فهمید تشکر......

اکلیل	09.02.2013 - 04:08
تشکر از لطف تان واقآ خرسند شدم در پی آن دیر زمانیست میگشتم و الان با محبت شما دریافتم سپاس

سید عبدالکریم	09.02.2013 - 06:28
خداوند برای شما توفیق مزید عطا فرماید .عرض داشتم اگر میشد افغانستان در مسیر تاریخ را نیز درهمین جا میگذاشتید خوب میشد تشکر

هدفمند	08.02.2013 - 17:52
درود برشما جناب پروفیسورصاحب استاد لعل زاد! اظهار سپاس مینمایم ازجناب شمابزرگترین خدمت را برای نسل آگاه واهل مطالعه نمودید که این دو اثر گرانبهای شاد روان غبار را در دسترس علاقمندان اهل قلم ومطالعه قرار دادی متشکرم ازجناب شماسبزباشید.