ترینینگِ مهربانی

٩ عقرب (آبان) ١٣٩١

اشارۀ لازم: این نبشته، در انتظارخانۀ رحمان هسپیتال، پیشاور، و با استفاده از نظریات، و تجارب صحی تعدادی از بیماران و مریضداران افغانی که جهت تداوی آمده بودند، نگارش یافته است.

در شفاخانه‌های دولتی/ خصوصی افغانستان، مریض یا پایواز که باشی در انتظار عاطفه و رفتار انسانی تلف خواهی شد. استثنااتی هم هست؛ اما در ٩٥ فیصد این کلینیک ها، مرگ مطلوب ترین راه رضایت شماست. "مشتری" در نزد بازرگان و کاسب خارجی از احترام و حرمت ویژه یی برخوردار است، حتی بعضی ها مشتری خودشان را Boss یا ارباب خطاب میکنند.  در عقب مانده ترین کشورهای منطقه اگر برای تداوی سفر کنید، آنقدر با لطف خوش و محبت و مهربانی پزشک و داکتر و نرس مواجه میشوید که از خوشی میخواهید بال بکشید، و بعضاً مریض با دیدن این گونه رفتار احترام آمیز نسبت به خودش، از نظر روحی صحت یاب میگردد؛ ولی متأسفانه، رفتار اکثریت مسلکی های صحی در افغانستان چنان زننده و مایوس کننده است که بیماری شخص را مزمن تر و لاعلاج تر میسازد. تصور نمیکنم چپن سفیدان کشور ما، با پدر و پدرکلان مریض شان دشمنی داشته باشند؛ ولی شاید هم یک مقداری فرسوده گی مغزهای دوران جنگ، بیر و بار بیش از حد بیمار، و نیز ناآشنایی خود مریض و پایواز به فرهنگ صحی، آنها را اینگونه بی مهر و کم عاطفه و خشمگین می‌سازد.

البته من زیاد با خدمات صحی در ولایات سر و کار نداشته ام و امیدوارم قلب بومی و اندیشه انسان دوستانۀ داکتران ولایتی عزیز مان مانند پایتختی ها، مملو از هوس تجارت و بزنس نباشد. در همین پایتخت هم، هستند خیلی هایی که بخاطر خدمت به مردم می اندیشند، و در فکر تجارت و زراندوزی نیستند. نمونه این گونه پزشکان واقعاً انسان دوست را هم داریم که نه تنها بخاطر فرستادن مریض به بخش ام آر آی یکی از کلینیک های شخصی، به اصطلاح "کمیشن" نمیگیرد، که حتی صاحب ماشین ام آر آی را سوگند داده است بخاطر خدا، برای مریضان وی ٢٠ فیصد تخفیف دهد! باور این گپ، در شرایط سراپا بزنیسی طبابت افغانستان، تقریباً محال است؛ ولی خوشبختانه از این موارد نادر در کشور ما هم وجود دارد.  

در همین پیشاور پسمانده متخصصی را سراغ دارم که در یک روز(از ساعت ٢ الی ٨ شب) فقط ده نفر مریض را معاینه میکند(برای هر نفر ٤٥دقیقه وقت اختصاص میدهد) اما در کابل ما، پروفیسور داخله یی به شهرت دست یافته است که در همان یک روز (از ساعت ٣ الی ١٠ شب) ١٣٨ کارت ویزیت توزیع مینماید! یعنی برای معایینه هر نفر مریض صرف سه دقیقه وقت اختصاص میدهد. این داکتر صاحب بزرگوار حاجی هم است، هفتاد سال سن هم دارد، ادعا هم میکند بخاطر خدمت به مردمش خارج نمیرود، و از طرف صبح نیز هفته سه روز برای دو ساعت کار میکند که باز هم در هر سه دقیقه یک مریض را معایینه میکند. این الحاج دوکتور... محترم، علاوه بر فیس ٣٠٠  افغانی، بدون استثنا برای تمام مریضان اش معاینه خون، گرفتن عکس ایکسری( و در مواردی گراف قلب) تجویز میکند که همه در گرد و بر، و محوطۀ مطب خودش انجام میشوند، و اگر نسخه همین حاجی صاحب، که هفت بار کعبه را طواف نموده است، هفتاد بار در اطراف کوه آسمایی گردانده شود، دوای تجویز شده او را نخواهی یافت، مگر اینکه در صفِ بی‌چانۀ درملتون شخصی اش منتظر بمانی!

شما شنیده اید که در هیچ کشور دیگر دنیا، دکان زایمان باز کرده باشند؟! در کابل ما، در زیر ریش وزارت صحت، با کرایه چند باب دکان،  "شفاخانه"! یی ساخته اند که تنها میشود در آن  بچۀ "افغانی" و دخترِ دالری زایید.

باور تان میشود که یکی از متخصصین مشهور اورتپیدی کابل، نصف نسخۀ مریض را قبل از معایینه او نوشته میکند؟! این را یکی از بیماران با چشمان گنهکار خودش دیده است که از ده قلم دوای تجویز شده، سه یا چهار قلم، که عمدتاً پاراستامول و دیگر داروهای ضد درد بودند، پیشاپیش روی نسخه ایشان نگاشته شده بود. حتی این داکتر محترم وقتی شنید آنها جهت تداوی پاکستان هم رفته اند، با تمسخر گفته است: "مثلیکه بسیار پول دارید؟!" این درحالی است که نسخه وی حتی در دوافروشی های عمده هوتل پروان هم پیدا نمیشود، و اجباراً به درملتون مجاور مطب خودش باید برگردی.

جراح بنام دیگری در همین پایتخت مجروح دنیا (از ناحیه وجدان صحی) تیغ میزند که حداقل سه تن از کسانی را که من میشناسم، فلج نموده است(چهار سال قبل، به اصرار یکی از همین قربانیان، مطلبی نوشته بودم، زیر عنوان "پوهاند قصاب"). نمیدانم معیار سن قانونی طبابت و پزشک بودن در سیستم صحی افغانستان چند است؛ ولی پروفیسور صاحب متذکره چیزی بین هفتاد تا هشتاد قرار دارند و هنوز هم به جراحی نخاع شوکی و رشته های عصب مردم می‌پردازند. درپهلوی اینکه ایشان بصیرت "سرجریک" ندارند، از داشتن زبان شیرین نیز معذور میباشند.

بنابرین، تصور میکنم، تعداد زیادی از پرسونل و داکتران مراکز صحی پایتخت، بخصوص مراکز صحی شخصی ما به گرفتن ترینینگ های مختلف از جمله "ترینینگ مهربانی" نیاز دارند. اگر این ها برای چند هفته در شفاخانه های منطقه و همسایه عملاً ترینینگ ببیند، دیگر لازم نیست میلیون ها افغانی در پای پزشکان خارجی بی افتد.

حالا اگر سوگند بخوری که در بعضی از زایشگاه های دولتی پایخت افغانستان، زن حامله را با سیلی میزنند و به انواع مختلف توهین و تحقیر میکنند، شاید مقامات صحت برای ثبوت بی‌گناهی خودشان از "ثریا" تا زمین "دلیل" بیاورند.

نام

دیدگاه

جای حرف دارید.

شمارۀ رَمز را وارد کنید. اگر زمان اعتبارش تمام شد، لطفا صفحه را تازه (Refresh) کنید و شمارۀ نو را وارد کنید.