اعداد خوارزمی

۲۰ عقرب (آبان) ۱۴۰۲

تلفظ اعداد در زبان خوارزمی، و معنی آن به زبان پارسی و مقایسه و مقابلۀ آن با تلفظ اعداد در زبان شغنانی؛ در زیر، نخست شماره، بعد تلفظ عدد به خوارزمی، سپس تلفظ معادل پارسی و پس از آن تلفظ معادل شغنانی آن:

1-      ایو = یک = یِیْو

2-      اذو = دو = ڎِیُن

3-      شی = سه = اَرَیْ

4-      څفار = چهار = څڤار

5-      پنڅ = پنج = پینځ

6-      اخ = شش = خاږ

7-      اڤد = هفت = وُوْڤد

8-      اشت = هشت = وَښْت

9-      شاذ = نُه = ناو

10-  ذیس = ده = ڎیس

11-  ایونذیس = یازده = ڎیسَتْ یِیْو

12-  اذواس = دوازده = ڎیسَتْ ڎِیُن

13-  هرذیس = سیزده = ڎیسَتْ اَرَیْ

14-  څورذیس = چهارده = ڎیسَتْ څڤار

15-  ینص = پانزده = ڎیسَتْ پینځ

16-  اخرذیس = شانزده = ڎیسَتْ خاږ

17-  اڤدذیس = هفده = ڎیسَتْ وُوْڤد

18-  اشت ذیس = هژده = ڎیسَتْ وَښْت

تلفظ اعداد خوارزمی و دری را از کتاب "تاریخ زبان فارسی"، جلد اول، از پرویز ناتل خانلری اقتباس کرده ام، و ردیف آخری، که تلفظ اعداد زبان شغنانی است، من به این ارقام علاوه کرده ام، تا اعداد خوارزمی و شغنانی با هم مقایسه شود، که چقدر با هم نزدیکی دارد، و از کجا معلوم، که این دو زبان، که در یک جغرافیای نزدیک به هم زندگی کرده اند، چقدر با هم قرابت داشته اند. کاش زمینه ای مساعد میشد و آدمی به خوارزم میرفت و در مورد زبان خوارزمی پژوهش صورت میگرفت، تا دیده میشد که با زبان شغنانی تا چه اندازه همخوانی دارد. در هژده عدد این دو زبان که اینقدر همگونی وجود دارد، اگر کل زبان خوارزمی در تمام عرصه های حیاتش مطالعه میگردید، در آنصورت، بوی چه گلهای خویشاوندی این دو زبان به مشام میرسید.

ولی با تأسف در جائی خوانده بودم، که زبان خوارزمی منقرض شده و یا هم در حال انقراض است. دوستان شغنانی زبانی که افغانستانی هستند و یا تاجکستانی، اگر امکان سفر به خوارزم، که احتمالاً این جغرافیا، اکنون در محدودۀ جمهوری ازبکستان قرار دارد، در اختیار داشته باشند، امیدوارم این مهم را به انجام برسانند، یعنی مقایسۀ زبان شغنانی و خوارزمی را، که خدمت بزرگی به گویشوران این دو زبان صورت خواهد گرفت.

نام

دیدگاه

جای حرف دارید.

شمارۀ رَمز را وارد کنید. اگر زمان اعتبارش تمام شد، لطفا صفحه را تازه (Refresh) کنید و شمارۀ نو را وارد کنید.