آیا واژۀ پارسی از پارتی آمده است؟
۱۵ جوزا (خُرداد) ۱۳۹۶
برای خوانش این نوشته به شکل پی دی اف، به اینجا اشاره کنید.
به دیگران بفرستید
دیدگاه ها در بارۀ این نوشته
| خاضع | 05.11.2018 - 11:14 | ||
[ "دری" صفت یا مضاف! ]: انگیزۀ من از نگاشتن این نوشته، تنها بررسی نام زبان فارسی-دری از منظرِ «دستور زبانی» است. سخن بر سر آن است که آیا نامواژۀ "دری" به تنهایی به عنوان زبان، معنای کاملی دارد؟ در منابعِ تاریخی، "دری" به معنای "درباری" آمده است؛ ابنِ مقفع مورخ سدۀ دوم قمری مینویسد: «"دری" زبانِ شهرهای مداین بود و "درباریان" به آن سخن می گفتند و منسوب به "درگاه پادشاهی" است» یا در برهانِ قاطع داریم: «طایفه‌ای بر آن‌اند که مردمانِ "درگاه کیان" بدان متکلم می‌شده‌اند و گروهی گویند که در زمانِ بهمنِ اسفندیار چون مردم از اطراف عالم به درگاه او می‌آمدند و زبان یکدیگر را نمی‌فهمیدند بهمن فرمود تا دانشمندان زبانِ پارسی را وضع کردند و آن را دری نام نهادند یعنی زبانی که به "درگاه پادشاهان" تکلم میشود». از همین رو، من مایلم در ادامه، به جای واژۀ "دری" از نامواژۀ "درباری" استفاده کنم. همچنین زین پس "آریان" به معنای ایرانِ بزرگ خواهد بود. میدانیم که نامِ زبانهای جهان، نمایانگر مکان (سرزمین) یا هویتِ تباری استند همچون: عربی، اسپانیایی، انگلیسی؛ اما دو زبانِ "دری" و "اردو" این گونه نیستند! "اردو" کلمه ای ترکی به معنای "سپاه و لشکرگاه" و مربوط به عصر تیموریان است. بر فرض، ما بگوئیم که به "زبانِ سپاهی" صحبت میکنیم، آیا تعجّب برانگیز نخواهد بود؟!. خُب این سپاه، سپاهِ کدام نهاد و کشور است؟!!! وضعیتِ "دری" هم دقیقاً به همین گونه است. مثلاً اگر ما بگوئیم که به "زبانِ درباری" صحبت میکنیم؛ حال، این زبان، زبان درباریِ کدام سرزمین است؟!! اصلاً، چگونه زبانی است؟!(واقعاً جای تعجّب است!). بنابراین مینگرید که عبارت "زبان درباری" به تنهایی معنای کاملی نخواهد داشت بلکه به کامل کننده نیاز دارد. میدانیم این زبان، زبانی است که در "دربارِ آریان" ایجاد شده است؛ یعنی "زبان دربارِ آریانی" که میتوانیم بدون نگرانی، آن را به صورت «زبان درباریِ آریان» نیز بنویسیم (تفاوت معنایی ایجاد نمیکند). در این حالت، عبارت "زبانِ درباری" یا همان "درباری"، نقشِ مضاف و کلمۀ "آریان" نقش مضافٌ الیه را خواهد داشت. در تعریفِ مضاف داریم: «اسم یا تمام است و نیاز به کلمۀ دیگری ندارد مثلِ کارخانه، گل؛ یا ناتمام است (مضاف است) و نیاز به متمّم (تمام کننده) دارد همچون کتابِ دانشگاه، اندیشۀ علی» در نتیجه در این حالت نیز "درباری" یا "دری" به تنهایی به عنوان زبان، معنای کاملی ندارد و نیازمندِ مضاف الیه است. از طرفی از عبارت ناهمسان "آریانی دری" همزمان دو معنا برداشت میشود؛ از یکسو میرساند که گونۀ زبانیِ "دری" از زبانِ آریانی ریشه گرفته و برآمده و نیز گونه ای از آن است بنابراین در این حالت، واژۀ "دری" صفت خواهد بود. از طرفی نشان میدهد که مقصود از دربار، همان "دربارِ آریان" (زبان درباریِ آریان) است که همانطور که پیشتر گفته شد در این حالت، واژۀ "دری" نقش مضاف را خواهد داشت. جالب است که کلمۀ "دری" در عبارت "آریانی دری" همزمان، "صفت" و "مضاف" خواهد بود. از سویی دیگر از آنجا که زبان "پهلوی" هم از زبان "آریانی" نشأت گرفته بنابراین گونه ای از آن محسوب میشود در نتیجه، واژۀ "پهلوی" نیز همچون "دری"، صفتی از "آریانی" است اما میدانیم که در متون تاریخی واژۀ پهلوی به تنهایی (بدون موصوف) بکار رفته است بنابراین واژۀ "دری" نیز به همین گونه میتواند به تنهایی (به عنوان جانشین موصوف) به کار رود. اما از جهتِ "مضاف بودن" هیچگاه این امکان وجود نخواهد داشت که واژۀ "دری" بطور منفرد (تنها) استعمال شود زیرا در این صورت، مشخص نخواهد بود که مقصود از دربار، دربارِ کجاست؟ و معنای کاملی نخواهد داشت. بنابراین همواره باید واژۀ "دری" همراه با "مضاف الیه" به کار رود که عبارت "آریانی دری"، این عمل را انجام میدهد. بنابراین به اثبات رسید که نامواژۀ "دری" به تنهایی به عنوان زبان، هیچگاه معنای کاملی نخواهد داشت و نمیتوان به تنهایی آن را به کار برد. | |||
| خاضع | 28.09.2018 - 14:49 | ||
عجب ! نام کهن زبان خراسان دری است ولی مولوی بلخی خراسانی حتی یک بار هم در آثار خود آن واژه (دری) را بکار نبرده ولی تقریباً 29 بار کلمه ی پارسی را بکار برده است یا ناصر خسرو بلخی تقریباً 17 بار پارسی در برابر تنها 2 بار دری و همچنین دیگر شاعران خراسانی تقریباً با همین روال پارسی و دری را در آثار خود بکار برده اند . واقعاً نام کهن زبان خراسان دری بوده است ! عجیب است ! خیلی عجیب است ! | |||
| ایرانی | 04.08.2017 - 09:15 | ||
من یک ایرانی هستم بنده از شما خواهشمندم بیش از این دست دشمنان ملت بزرگ اریایی را خالی کنید. اریایی از تاجیک تا افغان و کرد و لر و پشتو و اذری و...نگاهش به دست فرهیختگانی مانند شماست. اکنون در ایران هم تلاش می کنند اذری های ایران را ترک نژاد جابزنند،این بنده خواهشمندم در این باره هم از دیدتاریخی گره گشایی کنید...ما همه یک ملتیم که دشمنان قوم اریایی می خواهند ما با هم نباشیم تا بتوانند به اسانی ما را از خودبیگانه کنند. | |||
| ر.رویین | 17.06.2017 - 12:10 | ||
استاد گرامی بهاری ! منهم بار بار نوشته ام که فرق جدی در متنها نبوده و نیست. هرچند از لحاظ اواشناسی زبان مردم خراسان که من ان را دری میگویم با زبان ایران امروز فرقهایی دارد .یعنی زبان دری دارای هشت واول و زبان جاری ایران دارای شش واول است، ولی این به هیچ وجه به معنای دو زبان نیست.سخن بر سر صرفن نام زبان ماست. من نام دری را میپسندم دلایلی هم دارم که نوشته ام. ایا این حق را دارم؟ به ویژه که میبینیم نویسنده گان کشور همسایه هست و نیست ما را برای خود سجل کرده اند زبان دری را کم ازکم ما چرا فارسی بنامیم؟ ایرانیها حق دارند.تاجکها هم حق دارند تاجکی بنامند.دلیل تکیه بر واژه فارسی چیست ؟؟ من دلیلی نیافته ام نه از لحاظ تاریخی نه از نگاه خاستگاهی ونه از نگاه اسناد دست داشته .نتر سید این نامگذاریها زبان دری یا فارسی یا تاجکی مارا ازبین نمیبرد. علل دیگریست که زبانها را زیان میرساند . مطمین باشید توطیه یی هم در کار نیست.اگر هم باشد در این است که میکوشند میراث برحق ملت ما را منسوب به کشور دیگر بسازند و ما را از میراث نیاکان ما که ان را به وجود اورده اند دور سازند و به جای دگر انتقالش دهند .یقین دارم شما هم این را نمیخواهید. در این مختصر بیش از این نمیتوانم بنویسم.مقالاتی از عبدالستار نیکومنش و این جانب در خراسان زمین هست. بدانها مراجعه کنید شاید پاسخی باشند بر تردید های شما. کامگار باشید استاد. | |||
| ضیا باری بهاری | 15.06.2017 - 06:06 | ||
استاد محترم داکتر صاحب رازق رویین نوشته عالمانه و ارزشمند شما را در ارتباط به زبان دری و فارسی و ریشه های تاریخی آن (پارسی و پارتی) با علاقمندی و دقت زیاد خواندم، قلمت تان نویسا باد. جا دارد در اینجا از شما مرد خرد و اندیشه بخاطر سعی و کوشش همیشگی تان در راستای شگوفایی و پاسداری فرهنگ نیاکان از نام یک فارسی زبان و هموطن تان از ته دل سپاسگزاری نماییم. در این خصوص یک نکته را می خواهم خدمت شما بزرگوار یادآور شوم که در روزگاران قدیم اگر خاستگاه این دو (فارسی و دری) که امروز جان مشترک دارند از هم متفاوت بود، اما بخواهیم یا نخواهیم اینرا باید پذیرفت که فارسی و دری با دو نام متفاوت امروز یک زبان مشترک است. شما خود تان بهتر می دانید که فردوسی بزرگ اگر فارسی و دری هم گفته بود، به قول خودش داوری را کوتاه کرده است و هدفش همان زبان فارسی دری بوده است، نه جدا از هم. وقتی که فردوسی واژه «پارسی» را پیش از «دری» در این بیت ذکر نموده فکر نکنم که غیر از زبان پارسی کدام هدف دیگری داشته بود. از جانب دیگر من وقتی که نوشته های شما و سایر هموطنانم را و نوشته های همزبانان خود را در آن طرف مرز های افغانستان؛ یعنی در ایران، سمرقند، بخارا، تاجیکستان و پاکستان که به سهولت مطالعه می کنم در نوشته ها و اشعار نغز آنها از هم کدام تفاوتی را نمی بینم، در خواندن متن ها کرام مشکلی ندارم که ما زبان خود را دری بنامیم و آنها فارسی. اینرا می دانم که هدف شما از این نوشته جدا سازی زبان فارسی و دری نیست، اما تردیدی ندارم، هستند کسانی که به انگیزه های گوناگون و روی اهداف معین و غرض آلود از این گونه نوشته ها تعبیر نا درست نموده و سوء استفاده می کنند. با عرض سلام و احترام فراوان ارادتمند شما ضیا باری بهاری | |||
| انجينير صفر دماوند | 09.06.2017 - 17:55 | ||
بزرگوار گرامى محترم آقاى رويين با نوشته وتحليل خيلها ادبى و تاريخى خود مرااز سردرگمى در باره اينكه پارسى از پارتى بوجود آمده بيرون كرديد وحالا برايم روشن گرديد كه طوريكه شما يادآور شده ايد هيچگاه پسر پيش از پدر زاده نه شده . جهان سپاس از اين نوشته عالى ورهگشاى شما | |||
داکتر رازق رویین