ایران کشوری بزرگیست با مساحت وسیع ،  پوتنثیل قوی اقتصادی ، سیاسی و نظامی را در منطقه جنوب آسیا  دارا بوده ، این کشور هم  مانند سایر کشور های منطقه ، در قرن 18 و 19 مورد تاخت و تاز و مداخلات زیاد کسور های استعماری, چون برتانیا کبیر و روسیه تزاری قرار داشت.جنبش مشروطه خواهی ایرانیان صفحات درخشان از مبارزات مردم ایران ،جهت رهایی از استبداد سلطنتی وابسته به کشور های استعماری آن زمان (روسیه و برتانیا کبیر)میباشد. ولی متاسفانه دسایس ارتجاعی,, به کمک کشور های بیگانه,  و قوع کودتاه نظامی منتج به فروپاشی نظام مشروطیت ایران شد, و خانواده پهلوی بر اریکه قدرت تکیه زد .

ایران در اوج  انکشاف جنگ سرد, شامل پیمان منطقه یی سنتو گردید, که پاکستان و ترکیه و ایران و انگلیس و آمریکا عضویت آن را داشتند, در ضمن ایران در همسایگی اتحاد شوروی قرار داشت ، موقیعت جیوپولیتیکی این کشور, موجودیت ذخایر بزرگ نفت  و گاز ،توجه اکثریت از کشور های قدرت مند را به جانب خود جلب نموده بود.و شاه ایران پلان های بلند پروازنه ی برای انکشاف اقتصادی  و اجتماعی کشور خود داشت . که در عمل بعد از گذشت چند دهه پالیسی های اشتباه آمیزی سیاسی وی, به بن بست  سیاسی و اجتماعی منجر گشت و زمینه را برای انقلاب اسلامی مهیا ساخت, آیت الله خمینی بعد از دوران طولانی تبیعد در عراق و فرانسه, به ایران برگشت, استقبال از وی در تاریخ کشور های جهان از هیچ رهبر و پیشوای  دینی و ملی سابقه به این عظمت نداشت ، شاه در اثر قیام و تظاهرات مردم از ایران خارج شده بود ,صدر اعظم ایران جکومت لرزان را رهبری میکرد, آیت الله خمینی از میدان هوایی تهران راساء به بهشت زهرا رفت و طی بیانیه یی در محضر طرف داران خویش تشکیل جمهوری اسلامی را در جهان معرفی داشت. رهبر انقلاب ایران سیاست مستقل ملی را در عرصه بین المللی پایه گذاری نموده , اتکا سیاسی و نظامی را به شرق و غرب مردود میدانست. شوروی که در همسایه گی ایران قرار داشت ازین تغیر استقبال نمود،به عجله ادوارت شواردنازی وزیر خارجه شوروی را به تهران فرستاد. وزیر خارجه شوروی اولین نماینده سیاسی یک کشور خارجی بود, که به ملاقات آیت الله خمینی رفت و پیام رهبر شوروی را به او تقدیم داشت.قبل ازحوادث انقلاب ایران در افغانستان کودتاه 1357 به پیروزی رسیده بود ، و شوروی ها در این دو تغیر در منطقه ، و در همسایگی خویش شادمان بودند.و عواقب بعدی انقلاب اسلامی ایران و کودتاه ثور افغانستان را به درستی درک کرده نمیتوانستند,  انقلاب ایران به جماهیر مسلمان شوروی مشکل آفرین شد ، و افغانستان هم برای آنها به "زخم خونین " تبدیل گشت . ولی انقلاب اسلامی ایران در منطقه خاصتآ در شرق میانه و به صورت کل در جهان اسلام تاثیر گذار بود, به صورت عموم مسلمانان جهان ازین تغیر استقبال نموده ، و خاصتآ اهل تشیعه و کلآ جامعه شیعه به شکل یک پارچه ازین جنبش انقلابی  از طرح های آن دفاع مینمودند .

تحرکات انقلابی در ایران توام با حرکات تند و افراط گرایانه به همراه بود ،از آن جمله اشغال سفارت آمریکا در تهران, توسط دانشجویان خط امام ،و گروگان گیری کارمندان سفارت آمریکا ،نقض صریح  قوانین بین لمللی بود. عواقب این گروگان گیری هنوز هم در مناسبات ایران و آمریکا سایه افگنده است.و شاید هم حمله عراق به ایران و جنگ 8 ساله این دوکشور با موجودیت اختلاف در شط العرب, تحریکات آمریکا را نمیتوان نادیده گرفت.بزرگترین اشتباه صدام حسین ریس جمهور عراق حمله به کشور همسایه اش ایران بود این جنگ 8 سال به درازا کشید  تمام ظرفیت اقتصادی و نظامی هر دو کشور مسلمان به هدر رفت, سر انجام جنگ به متارکه انجامید و هردو کشور خسارات بزرگ جانی و مالی را متحمل شدند .برنده یی  اصلی در این جنگ دولت اسرایل بود ، تضعیف دولت ایران و عراق دو کشور مقتتدر شرق میانه, کاملآ به منفعت اسراییل تمام شد. جالب است که اسراییل و آمریکا در جریان جنگ به هردو طرف درگیر ، سلاح و مهمات جنگی به فروش میرسانیدند, تا آتش جنگ را شعله ور تر سازند . بعد از ین جنگ طولانی شور و شعف انقلاب گری رهبران انقلاب  ایران هم  فروکش کرد, این رهبران در مناسبات بین المللی تا اندازه واقع بین شده بودند.

سیاست های ایران در شرق میانه ، دفاع از جنبش های اسلامی مثل حماس, و جهاد اسلامی, وحزب الله لبنان  میباشد که به حیث یک ابزار فشار ، در سیاست منطقه ی شرق میانه از آن ایران استفاده مینماید. در ضمن سیاست های این کشور در شرق میانه باعث عکس العمل های جدی از طرف کشور های عربی،  عربستان ، کویت ،اردن و مصر زا به همراه دارد و با ا لمقابل در مسایل بحران افغانستان, عربستان سعودی و دیگر کشور های خلیج با روابط خاصی که با پاکستان دارند, جهت تضعیف سیاست های ایران درمنطقه از ین کشوربه حیث تخته خیزبه سوی افغانستان    استفاده مینماید, سازمان اطلاعاتی پاکستان ، با کمک بی دریغ عربستان  سعودی امارت متحده عرب جهت تجهیز و مسلح ساختن عناصری افراطی سنی ، ضد جمهوری اسلامی ایران درمنطقه  فعالیت دارند, سود فراوان میبرند, در حقیقت عربستان سعودی ، امارت متحده عربی مداخلات و مانور های سیاسی  نظامی ایران  را در شرق میانه, توسط این نیرو ها در سرحدات شرقی ایران به چالش میگیرند, خاصتآ اختلافات ایران و امارت متخده عرب در خصوص جزایر سه گانه خلیج فارس موضوع متنازع فیه بین دو کشور ایران و امارت میباشد . از ین سبب به تمام کشور های خلیج به طور مستقیم و غیر مستقیم در تجهیز طالبان سنی ضد شیعه نقش بارز و برجسته دارند و مردم افغانستان بیشترین صدمات این اختلافات را همیش به دوش میکشند.

جای هیج گونه شک و تردید نسیت که پاکستان و ایران در کشور ما در جستجو منا فع خود استند این منافع برای هر دو کشور چه مشروع یا غیر مشروع برای امنیت و ثبات کشور خود امر حیاتی میپندارند.د یپلو ماسی آشکار و پنهان دو کشور در مسایل افغانستان و بحران متداوم آن, نتایج نا همگون, در بحران افغانستان به همرا داشته.سازمان استخبارتی پاکستان به حیث جاگزین سازمان انتلیجنت سرویس برتانیا دست بالای درحوادث منطقه, و بحران سه دهه اخیرافغانستان دارد, دلایل موجوداست, که این سازمان به حیث وارث سازمان استخباراتی برتانیا, از امکانات وسیع اطلاعاتی و استخباراتی برخوردار است .برتانیا درآغاز جنگ جهانی دوم،تشکیلات قوی ومنضبط  استخباراتی در زمان صدارت سردار محمد هاشم خان, جهت کنترول مردم افغانستان ایجاد نموده بود, این تشکیلات مخوف تمام ولایات کشور را در جریا ن جنگ تحت نظرداشت .

بعد از خروج برتانیا از شبه قاره هند این سازمان با تمام تشکیلات آ ن در اختیار سازمان استخباراتی آی اس آی پاکستان قرار داده شد.  ازین سبب پاکستان در حوادث و قضایای کشور ما با قدرت بیشتز عمل مینماید ، و ایران به همه ظرفیت  و پوتنثیل بزرگ اقتصادی و نظامی نمیتواند با پاکستان رقابت نماید .دشواری سیاست ایران ،حمایت از تلاش ها و مجاهدت اهل تشیع افغانسان در منطقه میباشد این حمایت اکثریت اهل تسنن کشور ما را به شک و تردید وامیدارد ،تا در باره سیاست های ایران نهایت محتاط باشند.

رشد جنبش طالبان و حمایت بی دریغ پاکستان از آنان درسال 1994  نشان دهنده شگاف عمیق در روابط ایران و پاکستان بود ،طالبان بعد از تسلط در قندهار هرات را نیز به دست آوردند،وایران با همه تلاش ها نتوانست پیشروی طالبان را به هرات و شمال افغانستان سد نما ید،طالبان با قوت و نیروی نظامی در هرات و شمال کشور به پیروزی نرسیدند ،بلکه کار و تلاش اسخبارات پاکستان محور پیروزی طالبان بود, و ایران فقط با شعار های تند و وسایل تبلیغاتی رادیویی از آن انتقاد مینمود ،تا اینکه مزار شریف به دست طالبان سقوط کرد، و دیپلمات های ایرانی در مزار شریف به شکل مظلومانه قصدی وعمدی از طرف سپاه صحابه پاکستان به قتل رسیدند.این حرکت" ای اس ای" در حقیقت اعلان جنگ به ایران بود ،ولی ایران فقط چند مانور نظامی در منطقه اجرا نموده ،وسرحدات شرقی اش را تحکیم نمود ،و اینکه چرا ایران به اقدام جدی نظامی متوسل نشد رهبر جمهوری اسلامی دلایل این عقب نشینی را میدانند, شاید جنگ ایران وعراق به تجارب تلخ آن, نحوهء محافظه کاری را در سلسله مراتب قدرت, در ایران به وجود آورده بود.قابل یاد آوری است که ایران در زمان تسلط طالبان در قسمت اعظم افغانستان, از جبهه متحد ملی و دولت اسلامی استاد برهان الدین ربانی حمایت مینمود و کمک های نظامی و اقتصادی را در اختیار آنها قرار میداد ،سرانجام صبر و حوصله مندی ایران به یک نتیحه غیر منتظزره رسید وقایع 11 سپتمبر کاملآ به سودایران  تمام شد, آمریکا به طالبان سنی افراطی و هم دستان پاکستانی آنها در افغانستان یورش برد ،و آنها را متواری ساخت ولی سیاست ایران در این باره با سر درگمی همرا بود ،دفاع از مداخله یک دشمن دیرین که به منفعت اوعمل نموده بود,برای جمهوری اسلامی ایران, کاری دشواری بود،ولی با آنهم با سکوت و خاموشی از ین تغیر استقبال به عمل آورد, رقیب منطقوی ایران یعنی پاکستان درموضع دفاعی قرار گرفت و قضایای افغانستان ظاهراء به منفعت سیاست های ایران درمنطقه گرایش پیدا نمود .