سفرنامه، فراسوی ناهمواریهای بدخشان - ۳ بازگشت برویۀ نخست

پیش ازاین گفتم که سفر خزانی ما به بدخشان، جزییات و تحولاتی را بدنبال داشت که کمتر میتوان بدان توجه نکرد. سردی هوا و نادرستی راهها، روستایی ماندن مرکز و تمام اطراف و نواحی بدخشان، نابسامانی وضع زندگی مردم، فقر ونگرانی تهدید گر و عذاب آور زمستان، نبود تجارت وارتباطات، بی برنامگی دولت و فقدان پروژه های مهم سازنده از سوی نهادهای غیر دولتی در عرصه ساختمان و عمران، بی توجهی به وضعیت معیشت عمومی، سنتی بودن همه بخشهای مناسبات، للمی بودن کشت وزراعت و زودرس شدن برف خزانی در ارتفاعات، کم بود میوه و دانه و داشته های طبیعی و دهها مساله دیگر؛ از یادداشتهای این سفر اند. این سفر شناختم را از بدخشان بیشتر تقویت نمود و اکنون میدانم که نقاط آسیب پذیر و موارد محتاج زود برنامه کردن در زندگی مردم کدامهاست. با تکیه بر نتایج وچشمدید های من دراین سفر مسایل بسیاری را میتوان در باب بدخشان و کمبودات مردم آن برشمرد. اما تاپیش از گزارش دیگری درآن زمینه، به یاد آوری اصل ماجرای سفر و اتفاقات آن بر میگردم.بعدازدوساعت تلاش ، بالاخره به همکاری راکبین سایر عراده جات مسئولین امنیتی  وهمکاران ما توانستیم موتر امنیت را نجات دهیم ودوباره به را ه افتادیم.ادامه سفر بدخشان ! درمنطقه جیرو  مربوط حوض شاه توقف مختصرنمودیم تابا مردم دیداری داشته باشیم. مکاتب و مساجد و منازل مردم را دقیقتر ببینیم، درهمین حال لازم بود تا پیشنهادات آنهارا نیز بشنویم.  منطقه حوض شاه حدود 24 ساعت فاصله پیاده رفتار ازمرکز ولسوالی خواهان را دارد.این منطقه فاقد مرکزصحی است ومردم این منطقه برای دسترسی به خدمات صحی به مرکزولسوالی توسط مرکب ویااسب میروند واگرمریض زن حامله باشد دراین مسیر به مشکلازیاد مواجه میشود. به همین دلیل سال پارکه ریش سفیدان و بزرگان ولسوالی غرض طرح مشکلات خود به کابل آمده بودند. امرایجادیک باب کلینیک توسط وزیرصحت عامه برای ایشان داده شد، ولی تاحال این امربه جای نرسیده است.معمولاً برای ایجاد مکاتب وکلینیک ها که کار دولت است، بنده ازروابط شخصی خود استفاده میکنم، چون وزارت خانه های محترم علاقه دارند کاغذ را سیاه نمایند درحالیکه امضا و فیصله های  آنان جنبه عملی ندارد.  این باراول نیست که امرایجاد یک مرکزعام المنفعه بدون نتیجه مانده است.اززمان ایجاد پارلمان تاحال بیشترازبیست گرو ه از ریش سفیدان وبزرگان غرض طرح مشکلات به مرکز خود آمده اند،درکاغذهای درخواست شان اوامرزیاد طرح شده است ولی بجای نرسیده است. بنابرین من ترجیح میدهم که در اجرا و روبراه کردن کارها ی مردم شخصا تلاش نمایم تا ازطریق ادارات حکومتی! ادارات هرکدام بصورت آفتابی  کانالها و منافع متفاوت دارند. ادارات انصافا بیشترمصروف کارهای سیاسی هستند تا اقدام در راه منافع مردم وعرضه ی خدمات. پس از طی مسافتها  سرانجام  ساعت دوشب به روستای " نشر " محل زادگاه بنده رسیدیم . چون ناوقت شب بود کمترکسان را توانستیم بیبینیم ، ما وهمکاران ما هم ازخستگی بخواب رفتیم. صبح فردا زود ازخواب بیدارشدیم تا به دیدار همه مردم فرصت بیابیم.

 

وصف یک منظره : راستی در آن صبح خوشرنگ همینکه چشمم  به شمال  اتاق افتاد منظره زیبای ولسوالی کوف نمایان بود، انگارخداوند درآفرینش این مرزبوم فرصت، هنر و مهارت زیادبه خرچ داده است تا دریای خروشان و وحشی کوفآب راکه به رنگ سفیدوآبی دروسط دره فرو میدوید و دوطرف دریا با نور درخشان که فصل خزان رنگ برگ هارا زردساخته بود، چشم نوازی میکرد. جالب است که من چنین رنگ زرد وروشن وخیره کننده تاحال ندیده بودم،  رنگ های سرخ، فولادی ، و دربعضی جاهاسفید دوطرف دره تپه های خاکی به به زیبائی این منطقه افزوده بود، آفتاب آرامش بخش و ملایم میتابید. شاید تنها در قلعه های بلند سر برآسمان این مناطق باشد که رنگ آبی آسمان را میتوان دید. درهمان دم هوای کابل بیادم آمد که متاسفانه کثافت هوابه حدی رسیده است که آسمان هم رنگ عوض کرده است.پس از وضو وشستن دست ورو، بیرون رفتم، متاسفانه مردم این محل ( همدیاران حضرت زردهشت بزرگ ) و سایرمحلات دور دست درولایت بدخشان  فاقد حمام و تشناب مناسب اند.  برای همه مردم به خصوص خانم ها مشکل جدی است وقتی دوباره به خانه آمدم بسیارجالب بود چون اتاق بزرگ که برای زنده گی ماانتخاب شده بود پرازخانم های این قریه شده بود.خانم ها باسن وسال مختلف، لباس های رنگین ولی گرم درحدودصدتن ازخانم های قریه باسفره سحری خود آمده بودند تا چای صبح را باهم یکجا صرف کنیم. شب ویا صبح به استقبال مهمان رفتن وچای ونان را یکجا بامهمان صرف کردن یکی ازعنعنات دیرینه وپسندیده مردم  این دیار است.من این فرهنگ را درمشارکت اجتماعی زنان قریه بسیارمهم یافتم چون آنها فرصت اینراپیدامیکنند که باهم ازمسایل مختلف صحبت کنند،ازسیاست ازکارهای خانه  ازمسایل وطنی ومحلی، ازکشت وکار وحاصلات آن  وازهرکنج وکناردنیا.خوشبختانه معلومات این زنان درمسایل مختلف خیلی زیاد بودیکی ازدلایل آن ممکن همین نشست و چنین اجتماعات باشد. باوجود اینکه اکثریت مطلق این خانم ها ازسواد محروم هستند ولی با این و جود علاقه هنری و آگاهی مناسب ایشان  برای من مساله جالب بود.قابل یادآوری است که خوشبختانه درسال جاری به تعداد5 تن ازبانوان که ازصنف 12 فارغ شده اند به صفت معلم دراین ولسوالی ایفای وظیفه میکنند واین باراول است دراین ولسوالی بانوان به صفت معلم اجرای وظیفه میکنند. حضور جوانان بحیث معلم مشوق خوب برای سایردختران در رفتن به مکتب است .بعد از صرف چای و ابراز محبت بااین خانم هابه برنامه ای اصلی خود پرداختیم.به اثرهمکاری دولت عربستان صعودی درسال جاری دوباب مسجدبزرگ درولایت بدخشان اعمارشد،  یکی درولسوالی جرم که 6 ماه قبل کارساختمان آن آغاز شد  ودومی درولسوالی کوفآب.به اساس برنامه های قبلی قرار شد که سنگ تهداب این مسجد جامع رابگزاریم به اثرتفاهم  بزرگان منطقه، سنگ تهداب این مسجد درقریه نشر گزاشته شد درمراسم گزاشتن سنگ تهداب مسجد نشر، شمار زیادی ازبزرگان وریش سفیدان قریه های همجوارتشریف آورده بودند.بعدًااز جریان کارسرک کوفآب شکی که  5 ماه قبل به اثرتلاشهای زیاد وهمکاری دولت آلمان آغازشده بود بازدید کردیم، این سرک توسط دفتر (.Z G.T (به همکاری مردم محل درمقابل پروژه پول درمقابل کارآغاز  شده است که ولسوالی کوفآب را به ولسوالی شکی وصل میکند.  فعلاًدرحدود شش کیلومتر از مرکز قلعه یعنی مرکز ولسوالی کوفآب بطرف قریه آغرم ودهن آب کارآن ادامه دارد درحدود5 کیلومتر دیگر باقی مانده است که به منطقه دهن آب برسد، همزمان جریان کارازمنطقه شکی نیز بطرف دهن آب ادامه دارد،به اساس اظهارات مایکل انجینرمسئول این پروژه درحدود دوماه دیگر این سرک به ولسوالی شکی وصل خواهد شد. با وصل شدن این سرک نه تنها مشکل عمده مردم هردو ولسوالی رفع خواهد شد، بلکه زمینه ساز عاید خوب برای مردم محل است.چون قرارمعلومات هرکارگر حداوسط میتواند روزانه  500 افغانی دراین سرک به دست بیاورد. امیدوارم باامتداد این سرک مهاجرت های غیرقانونی به منظوردریافت کاربه کشور های همسایه خصوصاً ایران کم شود، چون سالانه صد ها تن ازجوانان این مناطق بمنظوریا بهانه کاربه ایران وپاکستان میروند که آسیب های مختلف متوجه آنها است همزمان با امتداد کار این سرک هیئت های ارزیابی به محل رفته بودند تا چگونگی آغاز کار سرک کوفاب وخواهان را آغاز کنند به اساس صحبت های انجام شده ممکن است تا چند ماه دیگر کاراین سرک نیز آغاز گردد.قابل یادآوری است که نبود راهای مواصلاتی از عمده ترین مشکلات مردم مناطق سرحدی ولایت بدخشان از جمله 5 ولسوالی درواز است که هنوزهم به راه های مواصلاتی حیوان گذر دسترسی ندارند.  طی چهارسال گذشته تلاش زیاد صورت گرفت که توجه حکومت به این مسئله جلب شود و به همین دلیل ملاقات های متعدد بارئیس جمهوری و سایر مسئولین صورت گرفت. دراین ملاقاتها هرکدام علاقمندی نشان دادند، و وعده های داند، امادرحدود وعده باقی ماند.  همچنان تلاش های زیادی ازطریق موسسات غیر دولتی صورت گرفت، خوشبختانه دخالت دولت آلمان وفعال ساختن دفاتر مربوطه مانند جی تی زید و غیره میتواند این امید واری را دراین زمینه ایجاد کنند. ولسوالی های سرحدی ولایت بدخشان منجمله دروازها باوجود عقب نگهداشتن آنها شاهد ظهوراستعدادهای روشن و فوق العاده در عرصه  سیاسی، فرهنگی و تمام عرصه هاهستیم.  سفرمادراین ولسوالی روبه اختتام بود، یکی دوروزباقی مانده را صرف دیدن مردم درروستاها نمودیم.ژورنالستانیکه باما رفته بودندفرصت کافی پیداکردندتا ازتمام جهات  زنده گی مردم گزارش تهیه کنند، خصوصاً ازمشکلات زنان به عنوان مثال: این مناطق بلندترین شکل مرگ میراطفال ومادران را دارد. پروژه های شغلی برای زنان ومردان اصلاً وجودندارد درنهایت تصمیم گرفتیم که سال آینده بعضی پروژه های شغلی را برای زنان ایجاد کنیم. اعمارحمام های عمومی وآگاهی درقسمت نظافت و حفظ الصحه برای زنان و مردان شامل اولویتهای برنامه ی سال آینده است. این مناطق بسیار دست نخورده و سنتی مانده اند. برای متحول نمودن زندگی مردم باید دست به یکسری اقدامات موثر و مدرن تر بزنیم. جزئیات بیشتراین سفر و سایرسفرهای جالب که به سایر مناطق این ولایت داشتم درکتاب که تهت نام " ازسرگذشت تلخ " یا " فردا بدست تست " و یاهم " نامه های مادر ی به دخترانش " باشد، پیشکش به به دخترانم است وممکن به زودی ازچاپ بیرون شود، نشرخواهند شد.یاد آورشوم که در هنگام بازگشت ازاین سفر پرماجرا ی بدخشان و اطراف آن  بااستفاده ازهیلی کوپتر کمیسیون انتخابات به مرکزآمدیم.  امیدوارم سایرمسئولین محترم نیزکه وظیفه دولتی برایشان با اهمیت است  ومسولیت نه صلاحیت؛ به این مناطق سفرنموده وسیاست رامحدودبه کابل ندانند تا بیشترازوضعیت زنده گی مردم آگاشوند. من اطمینان دارم که مشکلات مشابه با این معضلهارا رامردم سایرولایات دورمانده از توجه نظامها نیزتجربه میکنند. سوال مهم اینجاست که 50 میلیارددالردرکجاوچگونه مصرف شد؟؟؟



فوزیه کوفی
٢٢ قوس (آذر) ۳۸۸١
  
  
Copyright © 2005-2009 www.khorasanzameen.net