طـرح کنفدراسیون "آریانا" برای آسیای مرکزی بازگشت برویۀ نخست

سایت اخبار افغانستان در صدر فهرست رویداد های سیاسی برای آسیای میانه مژدگانی جدیدی را داده است که هم میتواند منبعث از نظریات نیو لیبرالیسم ( تیوری تشکیل اتحاد یه های چندکشوری  در منطقه ) معطوف به تشکیل چتر حمایتی ونفوذ در آسیای میانه باشد وهم شاید اقدامی میتواند بود برای خط کشیدن پیرامون حوزه ی اقتصادی ( بازار انرژی ومواد خام ) مورد نظر آمریکا در مرکز آسیا.

بنابربیان امروزهمین سایت ( اخبارافغانستان ) کشورهای ایران، پاکستان، افغانستان، تاجکستان، ازبیکستان وترکمنستان، با مرکزیت افغانستان در پی تشکیل کنفدراسیون مهم آسیایی هستند. این کنفدراسیون ( اتحاد چند جانبه میان چندکشور بدون مرز یا رفع مرز ) در آسیا پیش ازاین گذشته نظری نداشت. یکبار در یک روزنامه آمریکایی چنین گفته شده بودکه، برای بیرون شدن از بحران سنت زدگی وفقر در آسیای مرکزی؛ میتوان از طرح کنفدراسیون استفاده نمود. اما توضیح بیشتری در تحلیل های سیاسیون نیامده است.

روز اول آپریل 2007 فرودگاه نظامی بگرام در پایتخت کوشانیان، میزبان هفت مهمان بسیار بلند مرتبه ی سیاسی برای همین اندیشه بود. برطبق خبرهای امروز باید نمایندگان بلند پایه ی از سوی رهبران این کشورها در بگرام گرد آمده بودند، تا طرح کنفدراسیون آسیای مرکزی را مورد بررسی قرار دهند، دراین اجلاس محرمانه معلوم نیست کدام کشور مبتکر پیشهاد آن وکدام کشور در گام نخست حامی اجرای این ترتیبات خواهد بود.

کنفدراسیون دارای شیوه ی رهبری دورانی خواهد بود وبرای نخستین بار رییس دولت کابل درمقام رهبری این اتحاد جدید فرامرزی قرار خواهد گرفت. پس از تدارک نظام حقوقی و شرایط بهره جویی ازاین برنامه، در سال آینده مساله مرزهای مشترک برداشته خواهندشد.  اما تا آنزمان باید امر مهم سیاسی یعنی نقش کنفدراسیون آریانا برای آتیه و آینده این جغرافیای مهم آسیا بررسی شود. یکسال ادامه اتحاد مقید به مرز، دوره ی آزمایش تجربه ی نوین سیاسی در میان کشورهای مهم مرکز آسیاست.

کنفدراسیون آریانا دارای پول واحد، شرطنامه تجارتی واحد برای فعالیتهای بازرگانی بین المللی، نشان مشترک سمبولیک اعضاً، دفاتر مرکزی برای انسجام امور کنفدراسیون وبرخی مسایل دیگر واحد بود.  برای دوران آغاز کار کابل مرکز آن میشود و آقای کرزی افتخار نخستین دور ریاست کنفدراسیون آریانا را خواهد داشت.

در خبر مربوط اشاره شده است که حامیان و پیشبرندگان مهم این اندیشه (تشکیل کنفدراسیون آریانا) روسیه و آمریکا هستند.  بی گمان میتوان تردید نشان داد که این اندیشه خیلی مبهم و تعریف ناشده است. حال در مقام پیشگویی و گمانه زنی، میباید بیان نمود که تحقق واجرای این برنامه شاید بسادگی میسر نشود. تنها اهداف اقتصادی و خوشبینی های کشورهای بزرگ جهان برای دستیابی به منابع انرژی گاز ونفت در منطقه نمیتواند دلیلی برین اقدام باشد. باید چیزهایی در دستور کار روسیه و آمریکا قرار گرفته باشد که این اقدام بدون پیشینه ونا آزموده را یکباره و یکشبه مورد بررسی و اجرا قرار بدهند.

پیمان " اتحاداستراتژیک منطقوی " پیمان دفاعی مشترک میان هند، روسیه و چین علیه ناتو و کشورهای بزرگ غربی ( آمریکا و اروپا ) یک دهه پیشتر بوجود آمد وتاهنوز هست. پیمان دیگری در همان منطقه تحت نام اتحاد مشترک نظامی ( پیمان منع گسترش ناتو به شرق ) که میان چین، روسیه، هند و ایران به امضا رسیده است، از بزرگترین ممانعت هایی اند که استراتژی غرب به عنوان یک چالش مهم سیاسی- نظامی با آن روبرو میباشد. این پیمان مانع بزرگی است در راه رسیدن به نفت حوزه ی آسیای مرکزی! 

موجودیت کشورهای گوناگون با نظامهای ماهیتاً متفاوت، منافع ملی و وابستگی و نا وابستگی این نظامها به مصادر قدرت، طبیعت وتربیت متفاوت مردمان این سرزمینها، داده های فرهنگی و سطح رشد اقتصادی – زراعتی در مناسبات اساسی ملتها بی اثر نیست. اما با اینحال نمیتوان از امکان طرح این نظریه با بد اندیشی و گمانزنی انکار نمود.

پیش از این شنیده بودیم که طرح تشکیل دولت فارسی ( پارسی ) با مشارکت افغانستان و ایران وتاجیکستان دوسال پیشتر مطرح شد. اما آن طرح از سوی روشنفکران تاجیک تبار و فارسی زبان برای ایجاد دولت پارسی عنوان شد. این اقدام ولو با برنامه های ناخوانده و بیان ناشده ( ناگهانی )  بظهور رسیده باشد، نیز یک پی آمد و دست آمد مهمی برای مردم منطقه و نحله ها و ملتهای مرکز آسیا خواهد بود.

اما بیشتر بیک شوخی روزنامه نگارانه شباهت دارد، فردا اخبار این کنفدراسیون در مراکز خبری افغانستان و سایر کشورهای عضو باید منشر بشود. اگر این اقدام حقیقت یافت، در آنصورت پیرامون ارزش ماهیتی آن در زمینه های گوناگون بحث خواهد شد.



رحمت الله بیژنپور
اول اپریل 2007
  
Copyright © 2005-2007 www.khorasanzameen.net