مصاحبه با دوکتور میر محمد محفوظ ندایی

مصاحبه کننده: مجیب مهرداد

دوکتور میر محمد محفوظ ندایی رییس سر پرست حزب آزادگان افغانستان درانتخابات گذشته ریاست  جمهوری افغانستان به حیث نامزد مستقل شرکت کرده بود. مجیب مهرداد تجارب و درسهایی از آن  انتخابات را ضمن گفت و شنودی با او بازگو می کند.

آزادگان: در انتخابات ریاست جمهوری  گذشته، شما نیز نامزد انتخاباتی بودید. آیا شما به حیث یک شخصیت مستقل در این انتخابات شرکت کرده بودید یا به عنوان نمایندهء کدام گروه ویا حزب سیاسی؟

داکترندایی: هرچند من رییس حزب اتحاد ملی بودم، اما با در نظرداشت اینکه یک مخاصمت جدی در برابر احزاب سیاسی به مشاهده می رسید و این مخاصمت را شخصاً حین تدوین وبررسی قانون انتخابات که درآن زمان عضویت کابینه را داشتم،احساس کردم. بنا بر فیصله شورای مرکزی حزب اتحادملی، تصمیم برآن شد تا منحیث یک کاندیداتور مستقل درمبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری شرکت کنم.

آزادگان: آیا امکان دارد ازشما بپرسیم درصورتی که می دانستید آقای کرزی یگانه نامزد مورد حمایت جامعه بین المللی در انتخابات ریاست جمهوری بود، شما با کدام انگیزه و با چه پشتوانه در این انتخابات دشوار شرکت کردید؟

داکترندایی: درحالی که من مطلقاً می دانستم که آقای کرزی یگانه نامزد مورد حمایت جامعهء بین المللی است، برای آن در این مبارزا ت انتخاباتی شرکت کردم تا یک سلسله حقایق را برای مردم افغانستان بیان کنم. من نامزدی بودم که با اهداف صریح  دموکراسی در این انتخابات پا گذاشتم. من درهمان موقع به مردم علناً خاطرنشان کردم که اینها برای بهبودی ورفاه شما کارنخواهند کرد.

آزادگان: لطفاً به صورت فشرده بگویید که با چه مرام انتخاباتی دراین مبارزه شرکت کرده بودید، یعنی چه نوع دولتی می خواستید؟

داکترندایی: به پاسخ این سوال شما من مطابق به مرام انتخاباتی ای که درهمان زمان رسماً اعلان کرده بودم و اکنون نیزدراسناد رسمی انتخاباتی آن زمان موجود است، دولت مورد نظرخودرا چنین تعریف کرده بودم:"دولت نباید ساختار دولتی وحکومتی را درانحصار یکی از اقوام یا گروهی قراردهد، ساختاردولتی ونظام دموکراسی وانتخاباتی با صراحت با چنین مسأله ای مخالف است.... مبارزه قاطع وبی امان علیه تفکرات وسیاست های جدایی طلبانه ونابرابری های ملی، قومی و قوم پرستانه... ایجاد زمینه عملی تفاهم وهمگرایی ملی به منظوراستحکام وحدت برادرانه  وتعقیب سیاست های عملی وکار فرهنگی روشنگرانه...تبلیغ وترویج تفرقه و نا برابری ملی خیانت ملی بوده برضد آن تدابیر به خصوص اتخاذ می گردد... دولت ملی با تامین رشد همه جانبه زیربناهای اجتماعی واقتصادی وامحای بنیادی عقب ماندگی عمومی جامعه ما (ملت واحد)، درنهایت دولت ملی را به ظهورمی رساند".

آزادگان: آیا از نظر شما انتخابات گذشته ریاست جمهوری آزادانه ومنصفانه بود؟

داکترندایی: به هیچ صورت. انتخابات ریاست جمهوری گذشته نه شفاف و نه آزاد و منصفانه بود.

آزادگان: چه مشکلات وموانع سبب عدم موفقیت رقبای انتخاباتی آقای کرزی درانتخابات گذشته شدند. شخص شما با چه مشکلات وموانع مواجه شدید؟

داکترندایی: درانتخابات گذشته کاندیداتورها با مشکلات وموانع متعددی روبه رو شدند. همین امرموجب شد تا ما ازیونما یا دفترمعاونت ملل متحد برای افغانستان طالب یک هیئت جهت بررسی تخلفات انتخاباتی شویم. سه نفرهیئت ناظر انتخاباتی که دربین ایشان یک قاضی محکمه هاگ هم شرکت داشت، مامور بررسی شکایات شدند. همه نامزدهای انتخاباتی که شکایتی داشتند، با ارایه اسناد، شکایات شان را به این هیئت سپردند. من شخصاً با حکمی که ازهاگ آمده بود، درخانهء خود ملاقات کردم. او به من اعتراف کرد که تخلفات صورت گرفته است. قاضی نامبرده برای سبک ساختن مسوولیت وجدانی اش این نکته را به من ابرازکرد. اما ازجانب دیگر چو ن قرار جامعه بین المللی برآن بود که حتماً آقای کرزی رئیس جمهورشود، هیئت نتیجه بررسی اش را به دلیل آنکه نقش اجرایی نداشت  به یونما سپرد، اما یونما آن را مسکوت گذاشت. یک کاپی داوری این هیئت بین المللی برای  بررسی تخلفات انتخاباتی که دال برعدم منصفانه بودن این انتخابات است، به زبان انگلیسی درنزد من  موجود است.

آزادگان: آیا ازانتخابات گذشته می توان درسهایی برای نامزدان ملی ودمواکرت درانتخابات ریاست جمهوری ای که درپیش رو است، بیرون داد؟ اگربلی، پس این درس ها کدام ها اند؟

داکترندایی: درانتخابات گذشته قریب به 18 کاندیداتور وجود داشت. یکی ازخصوصیات این کاندیداتورها تفاوت های اساسی درمشی سیاسی وانتظارات شان ازنتایج انتخابات بود. با آنکه تخلفات انتخاباتی بسیارآشکاروآفتابی بود وحتا شاکیانی که بیشترین رای را برده بودند، مستند ترین شکایات را ارائه کردند،لاکن اغلب درصدد امتیازگرفتن بودند تا شفافیت انتخابات. برخی هم اولین تجربه دموکراسی را دلیل قرار داده بودند. هرگاه ایشان می توانستند یک نامزد واحد را دربرابر کرزی حمایت بکنند، بدون تردید انتخابات به دور دوم کشانده می شد.

درانتخابات ریاست جمهوری که قراراست درماه اسد سال جاری برگزارشود، هرگاه نامزدانی که از نگاه برنامه واهداف عملی سیاسی نزدیک اند، ازکاندیداتور واحدی پشتیبانی کنند، نتایج بهتربه نفع دموکراسی به دست می آید.

اکثرکسانی که رای می دهند بی سواد اند. درانتخابات گذشته همه اختیارات دردست کمسیون انتخابات و یونما که هردو خواهان رییس جمهور شدن کرزی بودند، قرارداشت. وقتی که یک رای دهنده بی سواد می خواست به کس دیگری رای بدهد، مسؤول حوزه انتخاباتی آن خانه را که در ورقه رای به کرزی اختصاص داشت نشانی می کرد. در دور جاری باید ترتیبی گرفته شود که رای دهندگان بی سواد فریب نخورند. در دور گذشته حتا پولیس ومنسوبان امنیت دولتی  کوشش می کردند رای دهندگانی را که به کرزی رای نمی دادند تخویف کنند. بنابراین از مداخله بیجای نیروهای امنیتی وپولیس باید جلوگیری شود.

برای جلوگیری ازتقلب باید نمایندگان کاندیداتورها درمحل رای دهی حضورداشته باشند، شمارش آرا نیز باید درحضور ایشان صورت بگیرد. گاهی مسایلی چون استفاده مشترک از وسایل نقلیه برای انتقال رای دهندگان به محلات رای دهی نیزسهولت درکار رای دهندگان را افزایش می دهد.

درانتخابات گذشته 40 ملیون ورقه رای دهی چاپ شده بود. این درحالی است که 10.5ملیون نفرکارت رای دهی گرفته بودند و8.5 ملیون نفررای دادند. این کارایجاب می نمود که بلافاصله اوراق رای دهی اضافی شمارش ومهرولاک می شدند تا مبادا مورد سوء استفاده قرارگیرند. متأسفانه در انتخابات گذشته چنین کاری صورت نگرفت. تقلب هم به وجود آمد.

رنگ های تقلبی که به سهولت زایل می شدند، تقلب دیگری بود که یک رای دهنده را قادر می ساخت چندین بار رای بدهد. درانتخاباتی که درپیش رو است، باید به این نکته واحتمالات مشابه آن توجه زیاد صورت گیرد.

آزادگان: جناب داکتر صاحب از اینکه وقت تان را در اختیار ما گذاشتید سپاس گزار و مشکوریم.

داکتر ندایی: از شما هم تشکر.